Sốt xuất huyết vào mùa: Cảnh báo việc dùng sai thuốc điều trị

Trong sốt xuất huyết Dengue thể nhẹ phải bù dịch sớm bằng đường uống, khuyến khích người bệnh uống nhiều dung dịch oresol hoặc nước sôi để nguội; nước trái cây như nước dừa, nước cam, nước chanh... hoặc nước cháo loãng pha với muối.

Khi uống oresol cần:

Đọc kỹ hướng dẫn cách pha oresol, tuân thủ liều lượng trên bao bì của nhà sản xuất. Do nhiều người vẫn nghĩ oresol là thuốc nên chỉ pha với một ít nước. Một số trường hợp trẻ em không chịu uống nên người lớn pha đặc với ít nước hơn. Tình trạng này dẫn đến rối loạn nước điện giải do hàm lượng muối vào máu tăng cao gây mất nước các tế bào có thể gây co giật, hôn mê, tổn tương não không hồi phục nếu không được xử trí kịp thời. Còn nếu pha quá loãng thì lượng muối được bù lại ít hơn so với nước, do đó không đạt được hiệu quả bù muối và dịch.

Dung dịch sau khi pha nên uống rải rác trong vòng 24 giờ, nếu không dùng hết sau 24h thì bỏ đi và pha gói mới, không bảo quản dung dịch trong tủ lạnh rồi uống tiếp.

Không được đun sôi dung dịch đã pha vì có thể làm bay hơi nước, tăng nồng độ thẩm thấu của dung dịch; không pha oresol với sữa, nước trái cây, nước ngọt… mà nên pha với nước lọc hoặc nước sôi để nguội.

+ Đường tĩnh mạch:

Đối với thể bệnh sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu cảnh báo nặng nên xem xét truyền dịch Ringer lactat, NaCl 0,9% nếu người bệnh không uống được, nôn nhiều, có dấu hiệu mất nước, lừ đừ, hematocrit tăng cao mặc dù huyết áp vẫn ổn định.  Thời gian truyền dịch không quá 24 – 48 giờ.

Ngừng truyền dịch bằng đường tĩnh mạch khi bệnh nhân có huyết áp và mạch trở về bình thường, đi tiểu nhiều. Không cần thiết phải bù dịch nữa sau khi người bệnh hết sốc trong 24 giờ.

Sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu cảnh báo nặng nên xem xét truyền dịch Ringer lactat…

Nhiều người lại có suy nghĩ cần phải truyền dung dịch muối hay truyền đạm tại nhà sau khi người bệnh ra viện để bồi bổ sức khỏe. Tuy nhiên, điều này là không nên vì trong giai đoạn này, cơ thể đang tái hấp thu dịch, nguy cơ thừa dịch là rất cao, có nguy cơ dẫn đến phù nề, phù phổi cấp, suy hô hấp, sốc dị ứng, nguy hiểm đến tính mạng.

3. Lưu ý trong chế độ ăn uống, nghỉ ngơi

Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân sốt xuất huyết:

- Nên:

• Ăn các loại thức ăn mềm, dễ tiêu, đầy đủ chất dinh dưỡng dạng lỏng như cháo, súp hoặc cơm nát, mỗi lần ăn một ít. 
• Tăng cường uống nhiều nước, bù điện giải bằng dung dịch oresol hằng ngày.

- Không nên: 

• Ăn những loại thức ăn có nhiều dầu mỡ, gây khó tiêu, đầy bụng. 
• Tránh các thức ăn, nước uống có màu đỏ sẫm: Huyết (heo, bò, gà…), củ dền, xá xị, socola… để hạn chế gây nhầm lẫn với xuất huyết tiêu hóa. 
• Không uống rượu bia, chất kích thích.

Chế độ nghỉ ngơi:

• Nghỉ ngơi tại giường, tránh căng thẳng hay vận động mạnh.
• Uống thuốc hạ sốt theo đơn, đúng giờ theo chỉ định của bác sĩ.
• Súc họng bằng nước muối sinh lý hoặc nước súc họng sát khuẩn, không dùng bàn chải đánh răng cho đến khi có hướng dẫn của nhân viên y tế.
• Báo cho nhân viên y tế khi có các dấu hiệu cháy máu như: Chảy máu mũi, chân răng, đi cầu phân đen, tri giác lơ mơ… để có hướng xử trí kịp thời.

4. Phòng ngừa sốt xuất huyết như thế nào?

Dengvaxia (CYD-TDV) là vaccine phòng chống sốt xuất huyết dengue đầu tiên được cấp phép vào tháng 12/2015 nhằm sử dụng cho người từ 9-45 tuổi sống trong vùng lưu hành dịch. Đây là vaccine dengue tứ giá sống, tái tổ hợp do Sanofi Pasteur (CYD-TDV) nghiên cứu và sản xuất, lịch tiêm 3 liều vào tháng 0, 6 và 12 hằng năm.

Tuy nhiên, Tổ chức Y tế thế giới nhấn mạnh rằng, vaccine tự thân nó không phải là công cụ hữu hiệu để giảm sốt xuất huyết ở những khu vực có dịch bệnh phổ biến. Phòng chống muỗi đốt và diệt muỗi vẫn là phương pháp chính để ngăn ngừa sự lây lan của dịch bệnh.

Do đó, cần tránh muỗi đốt bằng cách:

• Ngủ màn, bôi kem chống muỗi. 
• Bên cạnh đó cần diệt muỗi và loăng quăng: Dọn dẹp nhà cửa luôn thoáng mát, sạch sẽ, ngăn nắp.
• Không để các dụng cụ chứa nước hoặc nếu có phải đậy nắp và thường xuyên thay rửa, loại bỏ các ổ nước đọng. 
• Đồng thời cần phối hợp với chính quyền trong các đợt phun hóa chất phòng chống dịch.