Ngày nay, Việt Nam ta không còn “nghèo” nhưng vẫn có hơn 30% trẻ em dưới 5 tuổi bị thiếu sắt. Dù là tình trạng phổ biến nhưng thiếu chất sắt ở trẻ em được ít sự quan tâm của bố mẹ, bởi vì một lý do nào đó mà bố mẹ thường để ý đến cân nặng, chiều cao, các chất giúp con thông minh hơn, cao lớn hơn, thay vì bổ sung cho con chất cần thiết và quan trọng như sắt.
Vai trò của sắt với sức khỏe và sự phát triển của trẻ em
Dù hiện diện trong cơ thể với lượng nhỏ nhưng sắt rất cần thiết cho nhiều chức năng sống như hô hấp, tham gia cấu tạo nhiều enzyme, tham gia vào quá trình tạo thành myoglobin, sắc tố hô hấp của cơ. Vai trò quan trọng nhất của chất sắt là cùng với protein tham gia vào quá trình tổng hợp và hoàn thiện hồng cầu. Sắt tham gia vào tổng hợp hemoglobin (chất vận chuyển oxy cho các tế bào trong cơ thể), sắt còn tham gia tổng hợp myoglobin (chất dự trữ oxy).
Sắt đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện của trẻ em
Tình trạng thiếu sắt có nghĩa lượng cung cấp sắt ít hơn so với nhu cầu của cơ thể, thiếu hụt sắt sẽ thiếu nguyên liệu tạo hồng cầu dẫn đến bệnh thiếu máu thiếu sắt.
Nguyên nhân trẻ bị thiếu máu thiếu sắt
Nguyên nhân chính trẻ con bị thiếu sắt là do nhu cầu sắt tăng cao, cơ thể trẻ có nhiều giai đọan tăng trưởng nhanh. Lúc mới sinh ra, đứa trẻ bình thường có dự trữ sắt đầy đủ, tuy nhiên sau 6 tháng, sữa công thức thức ăn dặm không thể cung cấp sắt cho nhu cầu tăng trưởng. Trẻ sinh thiếu tháng hoặc trẻ sơ sinh nhẹ cân (nhỏ hơn 2.5 kg) có ít sắt dự trữ hơn nên chỉ sau 2 tháng đã thiếu sắt.
Nhu cầu sắt ở trẻ em tăng do sự phát triển nhanh trong ở độ tuổi 6-24 tháng
Ngoài ra, thiếu sắt ở trẻ em còn có nguyên nhân lớn đến từ chế độ dinh dưỡng không hợp lý, hoặc tình trạng thiếu máu thiếu sắt của mẹ lúc mang thai hoặc do trẻ kém hấp thu sắt. Trẻ thiếu sắt cũng có thể do trẻ chỉ bú sữa mẹ dù đã hơn 6 tháng tuổi mà trẻ không được ăn dặm hay trẻ uống nhiều sữa thay vì ăn đa dạng thực phẩm (sữa là nguồn cung cấp rất ít chất sắt và cũng hạn chế hấp thu sắt từ thức ăn khác), trẻ em kén ăn hoặc ăn ít thịt hằng ngày.
Biểu hiện của trẻ em thiếu sắt. Cơ thể trẻ em thiếu sắt thường không biểu hiện rõ ràng ở giai đoạn sớm, chỉ biểu hiện ra khi tình trạng thiếu sắt trở thành thiếu máu trong thời gian dài. Trên xét nghiệm, trẻ thiếu sắt xác định bằng chỉ số huyết sắc tố (chỉ số Hb: Hemoglobin) như sau:
- Trẻ 6 tháng – 5 tuổi: Hb < 110g/l.
- Trẻ 5 tuổi -12 tuổi: Hb < 115g/l.
- Trẻ 12 tuổi- 15 tuổi: Hb < 120g/l.
Thiếu máu thiếu sắt làm chậm sự phát triển và giảm sức đề kháng trẻ em
Tuy nhiên, khi đã chuyển sang giai đoạn thiếu máu, cha mẹ có thể nhận thấy các biểu hiện dưới đây:
- Trẻ trở nên mệt mỏi, thường xuyên quấy khóc, dễ cáu kỉnh. Vẻ bề ngoài cũng thay đổi theo như nước da xanh và niêm mạc nhợt nhạt.
- Nhịp tim nhanh do thiếu hồng cầu chuyên chở ôxy. Các cơ quan thiếu ôxy khiến cơ thể phải bù lại bằng cách tăng nhịp tim lên, để đẩy máu đi với tốc độ nhanh hơn.
- Biếng ăn, đứng cân hay sụt cân, môi khô, lưỡi láng, mất gai, móng biến dạng… do thiếu dinh dưỡng.
- Trẻ lờ đờ, mệt mỏi, chậm phản ứng lại với tác động bên ngoài.
Để trẻ em thiếu sắt gây hậu quả gì?
Như đã đề cập, nguyên nhân chính dẫn đến thiếu sắt ở trẻ là do nhu cầu phát triển nhanh của cơ thể, thiếu sắt hiển nhiên sự phát triển sẽ chậm lại hoặc phát triển thiếu toàn diện, quan trọng nhất là mảng nhận thức và sức đề kháng. Theo nghiên cứu, thiếu máu thiếu sắt gây hậu quả lâu dài về trí tuệ, trẻ kém phát triển nhận thức và giao tiếp, suy giảm nhận thức, tinh thần, trẻ kém lanh lợi, học tập kém, sinh hoạt kém. Dù tình trạng thiếu sắt ở trẻ không khó điều trị nhưng hậu quả này không phải lúc nào cũng có thể phục hồi. Ngoài ra trẻ hay ốm, dễ nhiễm trùng, giảm sức đề kháng, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, dễ bị ngộ độc chì…
Trẻ thiếu sắt có cần uống thuốc sắt hay không?
Nhu cầu sắt nguyên tố hằng ngày của trẻ từ 1-3 tuổi khoảng 7 mg, trẻ từ 4-8 tuổi cần khoảng 10 mg. Nếu như trẻ được chẩn đoán thiếu máu do thiếu sắt thì lượng sắt cần bổ sung sẽ tăng gấp đôi. Trẻ thiếu sắt cần được bổ sung sắt một cách hợp lý và uống thuốc cần có sự chỉ dẫn của bác sĩ.
Cho trẻ uống thuốc sắt phải theo chỉ dẫn của bác sĩ
Cách tốt nhất để bổ sung sắt cho trẻ qua thực phẩm là một chế độ ăn uống đa dạng, thực phẩm giàu sắt nhưng phải dễ hấp thu. Đối với trẻ bú mẹ, người mẹ cho con bú cần uống sắt trong suốt giai đoạn này để phục vụ nhu cầu sắt của cả mẹ và con. Không nên cho trẻ từ 1 – 5 tuổi uống hơn 710 ml sữa mỗi ngày để hạn chế nguy cơ thiếu sắt. Đối với trẻ bị thiếu máu thiếu sắt đã có khám bệnh và xét nghiệm tại bệnh viện cần phải điều trị bằng thuốc sắt đến khi chỉ số huyết sắc tố bình thường.
Khi cho trẻ em uống thuốc sắt cần lưu ý những gì?
Thứ nhất là tuân thủ uống thuốc. Bệnh thiếu máu thiếu sắt ở trẻ không khó điều trị, nhưng khi được kê thuốc bố mẹ chỉ cần cho con uống đủ thời gian, đều đặn trong quá trình điều trị. Thứ hai, trẻ em khi uống thuốc sắt có thể bị táo bón, tiêu chảy hoặc nôn, đau bụng, bố mẹ cần theo dõi con ngay từ những ngày đầu tiên uống thuốc, lựa chọn loại thuốc có ít tác dụng phụ cho trẻ hơn.
Tiếp theo là không nên kết hợp nhiều loại thuốc sắt, các loại sản phẩm giàu sắt cùng một lúc cho trẻ thiếu sắt, bởi quá liều sắt rất nguy hiểm đối với trẻ nhỏ, tăng nguy cơ gây ngộ độc do thừa sắt. Khi uống sắt, trẻ có thể đi ngoài phân đen do phần sắt không hấp thu và không gây hại cho cơ thể trẻ.
Thuốc sắt nước Fogyma – dạng xi lanh phân liều – tối ưu hiệu quả cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ
Fogyma là thuốc sắt hữu cơ, hoạt chất Sắt III hydroxyd polymantose(IPC), loại sắt này được nghiên cứu kĩ lưỡng và chứng minh an toàn cho trẻ nhỏ. Trong trường hợp dùng cho trẻ dưới 6 tháng tuổi, mẹ nên tham khảo ý kiến trực tiếp của bác sĩ.
Fogyma – thuốc sắt nước hữu cơ IPC xi lanh phân liều riêng cho trẻ em
Đặc tính vượt trội của sắt hữu cơ IPC là khả năng giảm tác dụng phụ của thuốc sắt, cũng là vấn đề lớn nhất khi uống thuốc sắt trong quá trình điều trị thiếu máu thiếu sắt. Sắt IPC có cấu trúc và đặc tính hấp thu khác biệt, qua đó hạn chế tối đa nguy cơ gây táo bón, tiêu chảy, buồn nôn và hoàn toàn không gây thừa sắt, an toàn cho trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai.
Thuốc sắt Fogyma sản xuất trên dây truyền hiện đại nhất Châu Âu, cùng nguyên liệu tiêu chuẩn số 1 tại Italia Fogym rất dễ dùng, hương vị thuốc thơm ngon, ngọt nhẹ (đường không sinh năng lượng), không gây buồn nôn, không kích ứng dạ dày ruột. Đến nay đã có loại xi-lanh phân liều dành riêng cho trẻ nhỏ.
Để biết thêm thông tin chi tiết về thuốc sắt Fogyma vui lòng xem thêm tại Fogyma.vn hoặc gọi số 1900 54 55 18 để dược sĩ tư vấn.