Rối loạn nhịp tim – dấu hiệu nhận biết và cách xử trí cần thiết

Rối loạn nhịp tim không phải là một bệnh duy nhất mà là một nhóm các tình trạng khiến tim đập quá nhanh, quá chậm hoặc không đều. Hiểu biết cơ bản về rối loạn nhịp tim sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe trái tim của mình.

Trái tim là một cỗ máy kỳ diệu, hoạt động không ngừng nghỉ với một nhịp điệu đều đặn. Khi nhịp điệu đó bị phá vỡ, chúng ta gọi đó là rối loạn nhịp tim.

1. Rối loạn nhịp tim là gì?

Thông thường, tim đập từ 60 đến 100 nhịp/phút khi cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi. Nhịp tim được điều khiển bởi một hệ thống phát nhịp và dẫn truyền phức tạp. Rối loạn nhịp tim xảy ra khi có sự bất thường trong hệ thống này, dẫn đến:

• Nhịp nhanh (trên 100 nhịp/phút): Tim đập quá nhanh.
• Nhịp chậm (dưới 60 nhịp/phút): Tim đập quá chậm.
• Nhịp không đều (ngoại tâm thu, rung nhĩ): Tim bỏ lỡ một nhịp, có những nhịp phụ hoặc đập lộn xộn.

Rối loạn nhịp tim là một tình trạng khá phổ biến và không nên chủ quan.

2. Làm sao để nhận biết rối loạn nhịp tim?
Các dấu hiệu có thể rõ ràng hoặc rất mơ hồ, thậm chí nhiều người không có triệu chứng gì. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo phổ biến:

2.1. Hồi hộp, đánh trống ngực: Cảm giác tim đập thình thịch, hẫng hụt hoặc như có tiếng ngựa phi trong lồng ngực. Đây là dấu hiệu điển hình nhất.

2.2. Khó thở: Cảm thấy hụt hơi, khó thở ngay cả khi làm những việc nhẹ nhàng.

2.3. Chóng mặt, choáng váng: Có thể xảy ra do tim không bơm đủ máu lên não.

2.4. Đau tức ngực: Cảm giác nặng nề, đè ép hoặc đau nhói ở vùng ngực.

2.5. Mệt mỏi bất thường: Cơ thể luôn trong tình trạng uể oải, không có sức lực.

2.6. Ngất xỉu (xỉu): Trong một số trường hợp nghiêm trọng, rối loạn nhịp tim có thể dẫn đến mất ý thức tạm thời.

Lưu ý: Một số người chỉ phát hiện ra rối loạn nhịp tim khi đi khám sức khỏe định kỳ hoặc khi bệnh đã tiến triển nặng.

3. Khi nào cần đi khám bác sĩ ngay lập tức?
Hãy gọi cấp cứu hoặc đến bệnh viện ngay nếu bạn hoặc người thân có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

• Đau ngực dữ dội.
• Khó thở nghiêm trọng.
• Ngất xỉu hoặc gần ngất.
• Cảm giác tim đập rất nhanh và hỗn loạn kèm theo chóng mặt.

4. Cách xử trí ban đầu và nguyên tắc phòng ngừa
Việc điều trị rối loạn nhịp tim cần có sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Tuy nhiên, bạn có thể áp dụng những cách xử trí ban đầu và thay đổi lối sống để kiểm soát và phòng ngừa.

4.1. Xử trí tại chỗ khi lên cơn hồi hộp, trống ngực
- Ngồi hoặc nằm xuống ngay lập tức: Giúp cơ thể thư giãn, tránh nguy cơ ngã do chóng mặt.

- Hít thở sâu và chậm: Hít vào từ từ bằng mũi, thở ra chậm rãi bằng miệng. Động tác này giúp ổn định hệ thần kinh và có thể làm chậm nhịp tim.

- Ho mạnh: Ho liên tục và mạnh có thể tạo ra áp lực trong lồng ngực, có khả năng "khởi động lại" nhịp tim trong một số trường hợp (chỉ áp dụng khi chưa có sự hỗ trợ y tế).

- Rửa mặt bằng nước lạnh: Phản xạ này có thể giúp làm chậm nhịp tim.

- Tránh hoảng loạn: Giữ bình tĩnh là yếu tố quan trọng giúp kiểm soát tình hình.

4. 2. Nguyên tắc phòng ngừa và quản lý lâu dài
- Tuân thủ điều trị: Nếu được chẩn đoán, hãy uống thuốc đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý ngưng thuốc hoặc đổi thuốc.

- Xây dựng lối sống lành mạnh:

+ Chế độ ăn uống: Ăn nhạt, giảm muối; hạn chế chất béo, cholesterol; tăng cường rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt; hạn chế rượu bia, cà phê, trà đặc và các chất kích thích.

+ Tập thể dục đều đặn: Các bài tập như đi bộ, đạp xe, yoga rất tốt cho tim mạch. Tuy nhiên, cần tham vấn bác sĩ về cường độ phù hợp.

+ Kiểm soát căng thẳng: Ngủ đủ giấc, tập thiền, nghe nhạc thư giãn.

+ Bỏ thuốc lá: Thuốc lá là kẻ thù số một của tim mạch.

- Kiểm soát các bệnh lý nền: Nếu bạn mắc các bệnh như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh mạch vành, việc kiểm soát tốt các bệnh này sẽ giúp giảm nguy cơ rối loạn nhịp tim.

- Khám sức khỏe định kỳ: Đây là cách tốt nhất để phát hiện sớm các vấn đề về tim mạch, kể cả khi chưa có triệu chứng.

Tóm lại, rối loạn nhịp tim là một tình trạng khá phổ biến và không nên chủ quan. Bằng cách lắng nghe cơ thể, nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường và xây dựng một lối sống khoa học, bạn hoàn toàn có thể chung sống hòa bình với nó hoặc phòng ngừa hiệu quả. Khi có nghi ngờ, hãy luôn tìm đến sự tư vấn của các bác sĩ chuyên khoa Tim mạch để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.