Nguy cơ tự sát từ trầm cảm, mất ngủ
Hơn 50% bệnh nhân trầm cảm có ý định tự sát và 15 đến 20% trong số đó tự sát thành công.
Tháng 3/2015, máy bay Airbus A320 của hãng Germanwings trong hành trình từ Barcelona đến Dusseldorf rơi tại dãy núi Alps của Pháp, khiến 149 người thiệt mạng. Dữ liệu từ thiết bị máy bay cho thấy, cơ phó Lubitz đã chiếm buồng lái trong khi cơ trưởng ra ngoài, rồi cố tình lao máy bay xuống núi. Andreas Lubitz được xác định từng có lịch sử trầm cảm và đang trải qua cuộc khủng hoảng đời sống riêng. Cơ quan chức năng cũng phát hiện giấy chứng nhận ốm bị xé nát trong nhà anh.
Kim Jong-Huyn, nam idol bạc mệnh của nhóm nhạc đình đám SHINee (Hàn Quốc), trước khi tự tử vì trầm cảm cũng thường than phiền về chứng mất ngủ kinh niên mà anh gặp phải. Qua tiết lộ của người bạn thân, Jong-Huyn không thể nào ngủ say nếu thiếu thuốc ngủ, điều này làm anh khổ sở cùng cực. Khi hai người gặp nhau, Jong-Hyun thường xuyên nói đến cái chết. Ở tuổi 27, anh tự sát tại phòng làm việc bằng khí độc.
Xa hơn nữa, năm 1962, giới điện ảnh thế giới chấn động trước tin Marilyn Monroe, nữ minh tinh nổi tiếng của Hollywood tự vẫn tại nhà riêng, ra đi tuổi 36. Trước đó, người ta thấy cô trong tình trạng ốm yếu, xanh xao, mệt mỏi kiệt quệ, thường xuyên sử dụng những viên thuốc kê đơn để thoát khỏi trầm cảm và dễ ngủ hơn.
Khái niệm trầm cảm không còn xa lạ với công chúng, Tổ chức Y tế xếp loại, căn bệnh là một trong những nguyên nhân dẫn đến gánh nặng ngân sách bệnh tật toàn cầu, đứng sau ung thư, tim mạch, đái tháo đường. Bệnh chiếm tỷ lệ cao tại nhiều nước trên thế giới. Mỗi ngày ở Mỹ có khoảng 129 người tự kết liễu đời mình, 90% người chết được chẩn đoán rối loạn tâm thần tại thời điểm họ qua đời.
Mối quan hệ giữa trầm cảm, mất ngủ và tự tử
Hai năm liên tiếp, Liên Hợp Quốc chọn Phần Lan là quốc gia hạnh phúc nhất thế giới, song số người tự tử ở nước này cũng rất cao. Gần 16% phụ nữ từ 18 đến 23 tuổi và 11% nam thanh niên nước này tự nhận đang trải qua giai đoạn khó khăn, cảm thấy đau khổ trong cuộc sống (theo báo cáo năm 2018 của Hội đồng Bộ trưởng Bắc Âu và Viện nghiên cứu Hạnh phúc Copenhagen).
Mất ngủ vừa là dấu hiệu, vừa là nguyên nhân của trầm cảm |
Trầm cảm là bệnh lý có diễn biến phức tạp, ban đầu có thể là cảm xúc buồn bã, mệt mỏi trong cơ thể, dần dần tiến đến tâm trạng trống rỗng, tuyệt vọng, thay đổi khẩu vị, thất vọng về bản thân, dễ kích động, cáu gắt, vui buồn bất chợt, muốn giã từ cuộc sống...
Nguyên nhân dẫn tới trầm cảm có thể là cú sốc tinh thần, sang chấn tâm lý, áp lực công việc học hành, gãy đổ sự nghiệp, đối diện với những khó khăn quá lớn, bất hòa kéo dài, phụ nữ sau sinh...hoặc có thể là hậu quả của tình trạng mất ngủ, mệt mỏi, căng thẳng kéo dài. Người bệnh thường có biểu hiện rối loạn giấc ngủ như: khó đi vào giấc ngủ, ngủ chập chờn, gặp ác mộng, thức dậy sớm hoặc muộn, mệt mỏi, uể oải, chán nản hoặc cáu gắt, vui buồn bất chợt ...
Tổ chức giấc ngủ ở Mỹ cho rằng, những người bị mất ngủ có mức độ trầm cảm hơn những người ngủ bình thường gấp 10 lần, khả năng mắc chứng lo âu lâm sàng gấp 17 lần. Bởi lẽ, giấc ngủ bị gián đoạn trong thời gian dài sẽ thay đổi hoạt động của não và các chất hóa học thần kinh gây ảnh hưởng đến tâm trạng, khiến họ suy nghĩ lệch lạc, sợ hãi, hoang tưởng, nghĩ về cái chết. Động cơ tự sát của bệnh nhân là mong muốn cao độ chấm dứt trạng thái cảm xúc đau khổ, sự tra tấn đang hành hạ cơ thể.
Nếu không được can thiệp kịp thời, các biểu hiện trầm cảm trở thành mạn tính, người mắc giảm khả năng tự chăm sóc bản thân, thường xuyên nghĩ về cái chết. Chứng bệnh gây nguy hiểm đối với người khác bởi từ chính những suy nghĩ tiêu cực, ý tưởng tự tử của người bệnh. Ví dụ trường hợp người mẹ giết con mới sinh (trầm cảm loạn thần sau sinh), thanh thiếu niên giết cha mẹ, giết người hàng loạt...
Các chuyên gia khuyến cáo không nên coi nhẹ mất ngủ, trầm cảm. Thay vào đó, người bệnh cần chia sẻ với bạn bè, người thân. Khi phát hiện người mắc chứng này, gia đình cần phải trấn an, tìm hiểu, tìm cách quan tâm, đưa đi khám bác sĩ chuyên khoa sớm để tránh cơn trầm uất, quẫn trí.
Giáo sư Daniel Freeman (Đại học Oxford) cho rằng, mất ngủ còn là nguyên nhân chính gây ra các bệnh lý nguy hiểm khác bên cạnh trầm cảm. Do đó, "một giấc ngủ ngon sẽ là bước đầu tiên và tối quan trọng để giải quyết các vấn đề tâm lý và cảm xúc, đặc biệt là trầm cảm", ông nói.
Khi mất ngủ, thần kinh bị suy nhược, nhiều người vội vã tìm đến các loại thuốc ngủ, thuốc chống trầm cảm để được ngon giấc, bớt lo âu. Tuy nhiên, bên cạnh những hiệu quả tức thời, nhóm thuốc có thể gây các tác dụng phụ như buồn nôn, khô miệng, tim đập nhanh, lệ thuộc thuốc, biểu hiện có thể khác tùy vào thể trạng mỗi người. Do đó, cần tìm những giải pháp mang lại giấc ngủ ngon tự nhiên, đồng thời giúp hạn chế đau đầu, cải thiện các vấn đề về trí nhớ, cảm xúc.
PV
Tin nổi bật
- Nhiều người đi khám sức khỏe mới phát hiện bị bệnh tâm thần
05/07/2024 - 10:54:06
- Thanh niên suýt mất mạng vì ngộ độc thuốc diệt chuột
04/07/2024 - 10:12:39
- Đau bụng đi khám bác sĩ, bàng hoàng phát hiện sán não ký sinh khắp cơ thể
04/07/2024 - 10:00:07
- Bộ Y tế và UNCEF trao đổi thúc đẩy tiếp tục hợp tác về chăm sóc sức khoẻ nhân dân
04/07/2024 - 09:56:36
- Trích rạch vết thương do vỡ hạt tophi sau biến chứng của bệnh gout, cụ ông bị nhiễm trùng nặng
04/07/2024 - 09:52:37
- Bộ trưởng Bộ Y tế bổ nhiệm ông Nguyễn Toàn Thắng giữ chức Phó Chánh Văn phòng Bộ
04/07/2024 - 09:50:03