HIMA 2025: Minh bạch pháp lý để phát triển ngành y tế Việt Nam

Việt Nam là một trong những nước có tốc độ tăng trưởng thị trường dược phẩm cao nhất trong khu vực. Nhu cầu về thuốc generic, thuốc đặc trị và vắcxin đang gia tăng.

Ngày 21/11 tới đây, tại Hà Nội sẽ diễn ra Hội nghị quốc tế M&A trong ngành y tế. Sự kiện lần đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam này được đánh giá sẽ tạo ra một bước ngoặt trong chuẩn hóa quy trình đầu tư và tái cấu trúc doanh nghiệp y tế. Khi Việt Nam đang trong quá trình hoàn thiện việc tinh gọn bộ máy chính quyền, ngành Y tế Việt Nam cũng trải qua giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ. Trong bối cảnh này, các hoạt động mua bán và sáp nhập (gọi tắt là M&A) chủ yếu tập trung ở khối doanh nghiệp tư nhân, đang là một xu hướng tại Việt Nam. Theo PGS, TS, BS Đặng Đức Nhu, Giảng viên cao cấp Trường ĐH Y Dược - Đại học Quốc gia Hà Nội kiêm cố vấn cấp cao của Cty Medicallaw, nếu được chuẩn hóa và kiểm soát pháp lý chặt chẽ thì giải pháp M&A có thể trở thành động lực lớn, giúp hệ thống y tế Việt Nam mở rộng quy mô, nâng cao năng lực quản trị và dễ dàng tiếp cận công nghệ mới.

PGS, TS, BS Đặng Đức Nhu, Giảng viên cao cấp Trường ĐH Y Dược - Đại học Quốc gia Hà Nội kiêm cố vấn cấp cao của Cty Medicallaw (Bên phải, hàng trên)

PV: Theo một cách dễ hiểu nhất, xin ông cho biết về thuật ngữ M&A?
PGS, TS, BS Đặng Đức Nhu: M&A là hình thức tái cấu trúc doanh nghiệp trong đó có sự chuyển giao quyền sở hữu quyền kiểm soát hoặc là tài sản giữa các công ty. Mục tiêu của M&A có thể là mở rộng quy mô, và thị trường hoạt động, tăng năng lực cạnh tranh, tiếp cận phi công nghệ, nhân lực hay là chuỗi cung ứng mới hoặc là tối ưu hóa nguồn lực và chi phí. Ví dụ, một doanh nghiệp mua lại một phần hoặc là toàn bộ quỹ cổ phần của doanh nghiệp khác để nắm quyền kiểm soát.

Khi đó, doanh nghiệp bị mua vẫn tồn tại pháp nhân nhưng chịu sự điều hành của bên mua. Hoặc về hình thức sáp nhập, hai hoặc là nhiều doanh nghiệp hợp nhất thành sẽ hình thành một công ty mới. Tóm lại M&A ở đây là quá trình chuyển giao quyền sở hữu hoặc là hợp nhất giữa các doanh nghiệp. Đây là một chiến lược quan trọng giúp doanh nghiệp tăng trưởng nhanh tối ưu nguồn lực và nâng cao vị trí thế trên thị trường.

Sự kiện kết nối đầu tư Y tế công nghệ cao từ nước ngoài vào Việt Nam.

PV: Vâng, vậy thưa ông trong bối cảnh hiện nay ở Việt Nam, hoạt động M&A trong lĩnh vực y tế khi triển khai hiệu quả sẽ mang đến những lợi ích gì, đặc biệt là cho người dân?

PGS, TS, BS Đặng Đức Nhu: Hoạt động M&A trong ngành y tế sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực, tập trung vào nâng cao chất lượng dịch vụ và khả năng tiếp cận y tế cho toàn dân. Về chất lượng dịch vụ và đổi mới công nghệ, các thương vụ M&A thường đi kèm với nhà đầu tư có vốn lớn, đầu tư nước ngoài. Khoản đầu tư này được dùng để nâng cấp cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị y tế hiện đại và ứng dụng các phác đồ điều trị tiên tiến được chuẩn hóa quốc tế. Người dân Việt Nam được hưởng những dịch vụ y tế tốt hơn, vì thế không cần phải ra nước ngoài điều trị.

Về mở rộng mạng lưới và giảm chi phí, M&A giúp cho các chuỗi phòng khám, bệnh viện mở rộng nhanh hơn và đưa dịch vụ y tế chất lượng cao đến gần với người dân ở những vùng xa trung tâm, cũng như giúp tối ưu hóa chi phí vận hành. Điều đó có thể gián tiếp làm giảm chi phí khám bệnh, chữa bệnh, hoặc là đa dạng hóa các gói dịch vụ với mức như giá hợp lý hơn. Về chuyển giao và nâng cao năng lực quản trị, đối với cái nhà đầu tư quốc tế thường mang đến nhiều kinh nghiệm quản trị bệnh viện: quản lý chất lượng dịch vụ theo tiêu chuẩn quốc tế. Điều này là giúp cải thiện quy trình khám chữa bệnh, nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ y bác sĩ.

Kết nối tư vấn thành lập Bệnh viện và chuỗi phòng khám - hoạt động liên quan đến M&A

PV: Thưa ông, hiện nay các hoạt động M&A đang diễn ra như thế nào trong ngành y tế tại Việt Nam? Theo ông đâu là thách thức lớn nhất hiện nay liên quan đến việc thực hiện giải pháp M&A này?

PGS, TS, BS Đặng Đức Nhu: Hoạt động M&A tại Việt Nam trong ngành y tế đang diễn ra khá sôi động trong những năm gần đây, tập trung vào các mảng  chuỗi phòng khám đa khoa chuyên, bệnh viện tư nhân và công ty dược và chuỗi nhà thuốc. Các thương vụ  thường có sự tham gia của các quỹ đầu tư quốc tế, hoặc là các tập đoàn lớn trong khu vực. Ở Việt Nam, các thương vụ M&A trong y tế ngày càng được nhiều bệnh viện hoặc các chuỗi dược phẩm, phòng khám quan tâm. Tuy nhiên có 2 thách thức và phức tạp lớn nhất liên quan đến M&A trong y tế. Đầu tiên là phức tạp về pháp lý và quy định chuyên ngành.

Việc thẩm định M&A phức tạp hơn nhiều so với các chuyên ngành khác, liên quan đến giấy phép hành nghề, giấy phép hoạt động chuyên môn bệnh viện, liên quan đến phòng cháy chữa cháy, môi trường, nhân sự cấp cao, bác sĩ giỏi, rồi là danh mục thuốc trang thiết bị, quy định về bảo hiểm y tế.

Hợp tác với Hiệp hội M&A Hàn Quốc để đầu tư các dự án vào Việt Nam

Việc liên quan đến đấu thầu thuốc rất khó khăn. Đấy là cơ chế tự chủ của bệnh viện, có thể thể là gây ra những rủi ro pháp lý, rồi là khó khăn trong định giá của doanh nghiệp. Vậy thì các hoạt động M&A thì cần có những có đơn vị, ví dụ như Medical Law triển khai đã tư vấn cho khoảng trên 200 bệnh viện trên toàn quốc.

Y tế là ngành kinh doanh niềm tin nên là chất lượng dịch vụ phải gắn liền với đội ngũ y bác sĩ chuyên gia. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay là làm sao giữ chân và phát huy được đội ngũ chuyên môn giỏi, tích hợp hệ thống quản lý mới và không làm suy giảm chất lượng khám bệnh, chữa bệnh cũng như là một số vấn đề phức tạp giải quyết có thể kéo dài.

PV: Việt Nam với dân số hơn trăm triệu người, theo ông thị trường y dược Việt Nam có tiềm năng cũng tính hấp dẫn như nào với các nhà đầu tư quốc tế?
PGS, TS, BS Đặng Đức Nhu: Theo tôi, thị trường y dược Việt Nam với hơn 100 triệu dân là một thị trường cực kỳ hấp dẫn, được các nhà đầu tư quốc tế đánh giá cao. Việt Nam có quy mô dân số lớn và tốc độ già hóa dân số tăng rất nhanh. Vì thế, nhu cầu chăm sóc sức khỏe, chăm sóc dài hạn sẽ tăng vọt trong những thập kỷ tới đây. Về tăng trưởng chi tiêu cho y tế, tầng lớp trung lưu đang phát triển rất là nhanh ở Việt Nam và ngày càng quan tâm sẵn sàng chi tiêu nhiều hơn cho các dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao, bảo hiểm sức khỏe và các sản phẩm dược phẩm tiên tiến.

Về chính sách ưu đãi và hội nhập, các chính sách của Nhà nước đang ngày càng gợi mở và khuyến khích nhà đầu tư tư nhân, đặc biệt là vốn đầu tư nước ngoài FDI vào ngành y tế. Sự hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, các hiệp định thương mại được ký kết cũng mở ra cơ hội hợp tác và chuyển giao công nghệ. Về tiềm năng của thị trường dược phẩm, Việt Nam là một trong những nước có tốc độ tăng trưởng thị trường dược phẩm cao nhất trong khu vực. Nhu cầu về thuốc generic, thuốc đặc trị và vắcxin đang gia tăng.

Tư vấn thành lập Bệnh viện Mắt Thái Hà

PV: Ông kỳ vọng gì vào hội nghị quốc tế HIMA về M&A lần đầu tiên tổ chức tại Việt Nam. Sự kiện sẽ diễn ra trong tháng 11 này?

PGS, TS, BS Đặng Đức Nhu:  Vào ngày 21/11, công ty Medical Law sẽ tổ chức một Hội nghị quốc tế (HIMA)về mua bán và sáp nhập trong chuyên ngành y tế hay (M&A). Sự kiện được UBND Tp Hà Nội cho phép tổ chức, được cho là lớn nhất từ trước tới nay. Medical Law của Việt Nam hiện là công ty tư vấn pháp lý Y tế Việt Nam uy tín, được nhiều các chuỗi phòng khám, bệnh viện tư nhân lớn trong nước và nhiều công ty ở nước ngoài sử dụng dịch vụ.

Với vai trò là diễn giả, tôi hi vọng Hội nghị sẽ tạo ra một diễn đàn đối thoại chất lượng cao, là nơi để nhà hoạch định chính sách, chuyên gia pháp lý, nhà đầu tư quốc tế và lãnh đạo các cơ sở y tế.. cùng thảo luận về những cái rào cản pháp lý hiện tại. Mục tiêu là tìm ra giải pháp, khuyến nghị để hoàn thiện khung pháp lý, thu hút vốn đầu tư chất lượng cao trong ngành y tế.

Về kết nối và xúc tiến đầu tư có chọn lọc, Hội nghị sẽ là cầu nối hiệu quả để giới thiệu các cơ hội đầu tư tiềm năng của Việt Nam, đặc biệt là trong những lĩnh vực cần ưu tiên, như là y tế chuyên sâu, công nghệ y tế và các nhà máy sản xuất dược phẩm chất lượng cao. Việt Nam cũng cần thu hút vốn đầu tư có trách nhiệm, đi kèm với các chuyển giao công nghệ và kỹ thuật quản lý tiên tiến.

Hội nghị sẽ là nơi chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong việc thực hiện các thương vụ M&A thành công trong y tế, tầm quan trọng của thẩm định pháp lý, các vấn đề chuyên sâu, những tuân thủ sau sáp nhập, để đảm bảo hoạt động của ngành y tế Việt Nam phát triển hiệu quả và bền vững.

PV: Xin trân trong cảm ơn PGS TS, BS Đặng Đức Nhu