Góp phần nâng tầm y học

Vừa qua, Hội đồng bình chọn sự kiện khoa học và công nghệ (KH&CN) tiêu biểu năm 2018 đã chọn kỹ thuật phẫu thuật nội soi tuyến giáp một lỗ là sự kiện KH&CN thuộc lĩnh vực Y tế tiêu biểu xuất sắc nhất trong năm 2018 và là một trong mười thành tựu khoa học công nghệ xuất sắc nhất Việt Nam năm 2018. Vui xuân sang, đón Tết về phóng viên báo Lao động Thủ đô đã có cuộc trao đổi với Ths. BS Phan Hoàng Hiệp - Trưởng khoa Điều trị kỹ thuật cao Bệnh viện Nội tiết Trung ương, người “thai nghén” và sáng tạo ra kỹ thuật tiên tiến này.

PV: Xin bác sĩ cho biết, ý tưởng từ đâu mà bác sĩ phát triển và sáng tạo ra kỹ thuật phẫu thuật nội soi tuyến giáp một lỗ?

ThS.BS Phan Hoàng Hiệp: Phẫu thuật nội soi tuyến giáp một lỗ (qua đường nách) là cả một quá trình dày công nghiên cứu cho tới khi ứng dụng thành công. Ý tưởng phẫu thuật nội soi tuyến giáp một lỗ đã được tôi và các đồng nghiệp trong bệnh viện ấp ủ từ rất lâu.

Xuất phát từ thực tế môi trường làm việc tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương, nơi có số lượng bệnh nhân phẫu thuật về tuyến giáp lớn nhất trong cả nước, cũng như trên thế giới. Trong khi, hiện nay tại Việt Nam và trên thế giới phẫu thuật nội soi một lỗ đang rất phát triển và được ứng dụng nhiều cho vùng bụng và vùng ngực. Bởi vậy, tôi đã nhiều đêm mất ngủ vì trăn trở với câu hỏi, tại sao Việt Nam không vận dụng được kỹ thuật này đối với tuyến giáp?

Cũng trong quá trình làm việc, tôi nhận thấy với kỹ thuật mổ mở tuyến giáp thì thường để lại vết sẹo dài (8 đến 12cm) và rất rõ ở cổ, khiến bệnh nhân khi phẫu thuật xong thường bị thiếu tự tin khi giao tiếp. Nhất là với những phụ nữ trẻ, chưa có gia đình, cơ địa sẹo lồi… thì sẽ trở thành nỗi mặc cảm. Trước những nỗi băn khoăn đó, đã thôi thúc tôi nghiên cứu, sáng tạo tìm ra một phương pháp phẫu thuật mới, tối ưu nhất cho bệnh nhân. Bởi trong sự phát triển không ngừng của y học hiện đại, thì chữa bệnh hiệu quả còn cần phải đi kèm với tính thẩm mỹ cao, nhằm đáp ứng sự hài lòng và nhu cầu ngày càng cao của người bệnh.

Đặc biệt, khi về làm việc tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương, tôi may mắn được thừa hưởng kỹ thuật y học mà nhiều nước trên thế giới phải tới học hỏi, đó là kỹ thuật nội soi tuyến giáp mang tên “Dr Luong” - Giám đốc Bệnh viện Nội tiết Trung ương Trần Ngọc Lương. Chính nhờ sự tích lũy, thừa hưởng nền tảng từ kỹ thuật của thầy Lương, cùng với kinh nghiệm nhiều năm làm việc của bản thân, nên tôi luôn ấp ủ suy nghĩ làm sao để phẫu thuật cho bệnh nhân nhưng không để lại sẹo, hoặc giấu sẹo cho họ. Sau thời gian “thai nghén” dần dần kỹ thuật phẫu thuật nội soi tuyến giáp một lỗ qua đường nách được ra đời và Bệnh viện Nội tiết Trung ương là đơn vị đầu tiên thực hiện thành công phương pháp này.

PV: Những ưu điểm của kỹ thuật mới này là gì, thưa bác sĩ?

ThS.BS Phan Hoàng Hiệp: Với kỹ thuật phẫu thuật nội soi tuyến giáp một lỗ, với nhiều ưu điểm vượt trội thì cả bác sĩ phẫu thuật và bệnh nhân đều được hưởng lợi. Bởi, kỹ thuật mới này thao tác đơn giản, thuận lợi và dễ ứng dụng với bác sĩ. Đối với bệnh nhân, trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ chỉ cần rạch một đường dưới da dài 2 đến 3cm tại hõm nách, để đặt hệ thống cổng vào 1 lỗ (trocar), sau đó sử dụng kết hợp cả dụng cụ nội soi một lỗ và nội soi thông thường.

Các bác sĩ thực hiện ca phẫu thuật nội soi tuyến giáp 1 lỗ cho bệnh nhân.

Với kỹ thuật tiên tiến này sẽ giúp giữ được tính thẩm mỹ cao, bởi vết mổ được giấu đi, chỉ có một sẹo duy nhất nằm trọn trong hõm nách. Đặc biệt, khi thực hiện kỹ thuật này dụng cụ phẫu thuật sẽ đi thẳng vào tuyến giáp chứ không cần phải bóc tách rộng ra, chính vì thế tổn thương gây ra sẽ tối thiểu cho bệnh nhân.

Thực tế chúng tôi nhận thấy, một bệnh nhân mổ tuyến giáp theo phương pháp mổ mở sẽ phải nằm viện từ 4 đến 6 ngày, còn đối với phương pháp cải tiến này thì chỉ phải nằm viện từ 3 đến 4 ngày, tùy thể trạng người bệnh. Ngoài ra, bệnh nhân khi mổ bằng phương pháp nội soi tuyến giáp một lỗ cũng đỡ đau hơn, giảm được thời gian điều trị tại bệnh viện. Và đây chính là điều mà cả bác sĩ và bệnh nhân đều mong muốn. Trong khi đó, chi phí của phương pháp này cũng chỉ giữ ở mức giá của các phương pháp mổ tuyến giáp nội soi thông thường là khoảng 15 triệu đồng/ca.

Như vậy, với những ưu điểm của kỹ thuật phẫu thuật nội soi tuyến giáp một lỗ thì đối tượng chính được các bác sĩ chỉ định kỹ thuật này là những bệnh nhân trẻ tuổi mắc bệnh lý tuyến giáp, người chưa có gia đình, những người mong muốn giữ được thẩm mỹ. Theo thống kê, trung bình mỗi ngày Bệnh viện Nội tiết Trung ương tiếp nhận và phẫu thuật cho khoảng hơn 40 trường hợp cả nội soi và mổ mở tuyến giáp.

Kể từ ngày 1/8/2018, phương pháp phẫu thuật tiên tiến này chính thức được ứng dụng triển khai tại bệnh viện, từ đó đến nay đã phẫu thuật thành công được cho 35 bệnh nhân. Trong số những bệnh nhân được phẫu thuật bằng kỹ thuật này hiệu quả rất tốt, đầu tiên là tính an toàn đặt lên hàng đầu, cắt được tổ chức cần cắt bỏ mà vẫn đảm tách được tuyến cận giáp và dây thần kinh thanh quản. Đồng thời, giữ được tính thẩm mỹ hoàn hảo nhất nên bệnh nhân rất hài lòng.

PV: Đây là một kỹ thuật mới, đi cùng một bộ dụng cụ phẫu thuật hoàn toàn mới riêng biệt của bệnh viện, vậy làm sao để có thể phổ cập, nhân rộng kỹ thuật này tới khắp các bệnh viện trong cả nước cũng như trên thế giới?

ThS.BS Phan Hoàng Hiệp: Với phương pháp phẫu thuật mới này, do vị trí phẫu thuật tại tuyến giáp không giống như ổ bụng nên chúng tôi đã thiết kế và kiến trúc riêng dụng cụ (trocar) một lỗ theo kỹ thuật của Bệnh viện Nội tiết Trung ương, sử dụng kết hợp cả dụng cụ nội soi một lỗ và nội soi thông thường để dễ dàng hơn trong quá trình tiến hành cắt bỏ khối u. Bởi vậy, khi hình thành ý tưởng này, đồng nghĩa với việc tôi cũng phải nghiên cứu, chế tạo ra dụng cụ mới chuyên biệt phù hợp dùng cho vùng cổ, tuyến giáp.

Hiện nay, kỹ thuật mới này đã được chúng tôi đưa vào bệnh viện sử dụng một thời gian, qua 35 bệnh nhân chúng tôi lại từng bước có những cải tiến để phù hợp và tiện lợi hơn. Thời gian mổ được rút ngắn. Cụ thể, với bệnh nhân đầu tiên, thời gian mổ kéo dài từ 65 đến 70 phút, những giờ rút ngắn chỉ 30 đến 35 phút là chúng tôi đã hoàn thành tốt ca mổ.

Với những nỗ lực và cố gắng trong việc cải tiến kỹ thuật phẫu thuật mổ nội soi tuyến giáp một lỗ này, vừa qua, Hội đồng bình chọn sự kiện KH&CN tiêu biểu năm 2018, đã bình chọn đây là một sự kiện KH&CN thuộc lĩnh vực Y tế tiêu biểu xuất sắc nhất trong năm 2018 và là 1 trong 10 thành tựu khoa học công nghệ xuất sắc nhất nước Việt Nam năm 2018.

Với những kết quả đã đạt được này, tôi rất mong muốn kỹ thuật mới này sẽ được Bộ KH&CN và Bộ Y tế xem xét, tạo điều kiện giúp đỡ, để chúng tôi tiếp tục nghiên cứu và xây dựng một quy trình phẫu thuật nội soi chuẩn, thống nhất, hiệu quả. Từ đó chúng tôi sẽ sớm chuyển giao công nghệ cho các đồng nghiệp, tại các bệnh viện trong và ngoài nước để mọi người dân khi đi khám chữa bệnh về tuyến giáp đều được hưởng lợi từ kỹ thuật mới này.

Minh Khuê