Bệnh glaucoma tiến triển thầm lặng gây mù lòa

Bệnh nhân mù lòa do glaucoma thường khó hồi phục, giai đoạn sớm không có triệu chứng rõ ràng.

Bác sĩ Nguyễn Trí Dũng, Trưởng Khoa Glaucoma, Bệnh viện Mắt TP HCM, cho biết bệnh glaucoma còn được gọi bệnh cườm nước hay thiên đầu thống.

Đây là bệnh tổn hại thần kinh thị giác. Nếu không điều trị, thần kinh thị giác sẽ hư hại nặng dẫn đến mù lòa. Tình trạng mù này thường không thể đảo ngược, nghĩa là bệnh nhân không thể phục hồi và sẽ bị mù vĩnh viễn. Vì vậy cần khám sàng lọc và điều trị ở giai đoạn sớm.

Thống kê của tổ chức Y tế Thế giới (WHO), glaucoma là nguyên nhân gây mù thứ hai, chiếm tỷ lệ 8% và là nguyên nhân gây mù lòa không hồi phục hàng đầu trên thế giới.

Ước tính năm 2020 toàn cầu có 79,6 triệu người bị glaucoma, trong đó bệnh nhân châu Á chiếm 47%. Số người bị mù cả hai mắt do glaucoma dự đoán 5,3 triệu vào năm tới. Tại Việt Nam, điều tra dịch tễ tại 16 tỉnh thành năm 2007 có 24.800 người bị mù cả hai mắt do glaucoma. 

Ở các nước phát triển, khoảng 50% số người bị bệnh glaucoma không biết do bệnh tiến triển thầm lặng ở giai đoạn đầu, không triệu chứng cảnh báo hoặc có triệu chứng không rõ ràng. Trong khi đó ở các nước đang phát triển, con số này có thể tăng tới 90%.

Bác sĩ Nguyễn Trí Dũng khám mắt cho bệnh nhân.

Bệnh glaucoma có nhiều dạng. Một số có thể xảy ra do biến chứng của các bệnh mắt khác (glaucoma thứ phát) nhưng phần lớn không có nguyên nhân nào rõ ràng (glaucoma nguyên phát).

Một số dạng bệnh glaucoma có thể xảy ra ngay sau khi sinh hoặc trong giai đoạn nhũ nhi và chưa thành niên. Tuy nhiên hầu hết bệnh xuất hiện sau tuổi 40 và tỷ lệ gia tăng theo tuổi. Không có sự khác biệt rõ về tỷ lệ mắc bệnh giữa nam và nữ.

Theo bác sĩ Dũng, bệnh glaucoma góc mở là loại thường gặp nhất và tiến triển âm thầm. Các triệu chứng của glaucoma góc mở bao gồm giảm thị lực từ từ, giảm thị lực khi vào nơi thiếu ánh sáng, đôi khi có nhức đầu, cảm giác nặng mắt khi làm việc nặng hoặc nhìn mờ như sương mù, thấy quầng xanh đỏ khi nhìn đèn.

Bệnh glaucoma góc đóng phổ biến hơn ở những bệnh nhân gốc Á. Ở giai đoạn cấp tính, bệnh nhân đau mắt dữ dội, giảm hoặc mất thị lực nhanh chóng, cần điều trị cấp cứu. Giai đoạn mạn tính, triệu chứng giống như bệnh glaucoma góc mở ở giai đoạn sớm, không có triệu chứng rõ, đến giai đoạn muộn thì thu hẹp thị trường và giảm thị lực.

Nhiều nghiên cứu cho thấy cách tốt nhất để kiểm soát glaucoma là bệnh cần được phát hiện sớm và điều trị sớm trước khi tình trạng mất thị lực trở nên trầm trọng. Việc điều trị hạ nhãn áp giai đoạn sớm sẽ giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh và giúp bảo tồn thị lực.

Bác sĩ Dũng khuyến cáo, người trong nhóm nguy cơ cao như trên 60 tuổi, trong gia đình có người bị bệnh glaucoma, những người bị viễn hoặc bị cận nặng, cần phải đi khám mắt định kỳ mỗi 2 năm một lần ở bệnh viện mắt chuyên sâu. Bệnh nhân glaucoma đang điều trị phải bảo đảm dùng thuốc đều đặn mỗi ngày và tái khám định kỳ.

Điều quan trọng là ngay cả khi thị lực bình thường cũng có thể mắc glaucoma nên phát hiện sớm là yếu tố hàng đầu trong điều trị. Khi mắt có các triệu chứng glaucoma hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao nên đi khám tại các cơ sở y tế có chuyên khoa mắt ngay và tái khám định kỳ theo hẹn.

Glaucoma có nhiều dạng nên phải chẩn đoán chính xác mới có phương pháp điều trị thích hợp như dùng thuốc, laser. Khi nào điều trị thuốc và laser không hiệu quả thì mới tính đến phẫu thuật.

Để xác định bệnh, bác sĩ sẽ khám thị thần kinh, đánh giá mức độ lõm gai, đo nhãn áp, soi góc tiền phòng, đo độ dày giác mạc, đo thị trường, chụp cắt lớp...

Lê Phương