Phình động mạch chủ - bệnh lý gây tử vong cao nếu không phát hiện kịp thời

Bệnh phình tách động mạch chủ là tình trạng vỡ lớp nội mạc và lớp trung mạc của động mạch chủ, máu len giữa các lớp động mạch và bóc tách chúng tạo nên lòng giả động mạch. Với áp lực dòng máu, các lớp động mạch sẽ tiếp tục bóc tách dọc theo động mạch và chúng có thể tiếp tục làm rách lớp nội mạc động mạch, vỡ mạch, gây thiếu máu đến tổ chức mà nhánh của động mạch nuôi dưỡng do mảng thành mạch bị tách ra lấp kín.

Thông thường, phình động mạch chủ ít có triệu chứng hoặc chỉ được phát hiện tình cờ khi khám sức khỏe định kỳ hay khi chụp X-quang ngực thường quy. Ngoài ra, một số bệnh nhân có triệu chứng không điển hình như đau - thường đau mơ hồ, có thể đau ở cổ và hàm dưới hoặc đau giữa hai xương bả vai, hay đau lưng, đau vai trái. Khi có phình tách động mạch chủ thì xuất hiện đau đột ngột như xé vùng trước ngực hoặc sau lưng.

Trường hợp của bệnh nhân H.T.L. (sinh năm 1954, trú tại Quảng Yên, Quảng Ninh) đến khám tại Phòng khám Yêu cầu Nội 1, Bệnh viện Bãi Cháy với biểu hiện mệt mỏi, đau bụng lan lên ngực, đau nóng rát, tức ngực, cảm giác khó thở, buồn nôn. Triệu chứng dễ nhầm với bệnh lý dạ dày tá tràng.

Nhận thấy trên một bệnh nhân có tuổi, tiền sử có tăng huyết áp, các triệu chứng không điển hình, ThS.BSCKII Nguyễn Thị Xuân Hương - Chuyên gia đến từ bệnh viện tuyến Trung ương đã chỉ định kiểm tra tổng quát. Kết quả chụp X-quang phổi cho thấy vùng trung thất rộng, nội soi thực quản - dạ dày có viêm thực quản trào ngược, chụp cắt lớp vi tính lồng ngực có tiêm thuốc cản quang phát hiện hình ảnh phình và bóc tách động mạch chủ ngực và bụng.

Ngay sau đó, bệnh nhân được hội chẩn chuyên khoa cấp cứu - tim mạch chẩn đoán bệnh lý phình tách động mạch chủ từ động mạch chủ lên kéo dài tới động mạch chủ bụng. Nhận định đây là bệnh lý nguy hiểm gây tử vong cao, các bác sĩ đã thực hiện các biện pháp cấp cứu ban đầu giảm đau, điều chỉnh huyết áp, thở oxy và tư vấn chuyển tuyến xử trí kịp thời cho bệnh nhân.

Với bệnh lý phình tách động mạch chủ, các nghiên cứu cho thấy trong ngày đầu tiên có khoảng 20-30% bệnh nhân tử vong, trong 48 giờ đầu có 50%, tỷ lệ sống sót sau 1 tháng khoảng 10% nếu không được điều trị kịp thời.

Để phòng tránh và phát hiện sớm các bệnh lý của bản thân, người bệnh nên lựa chọn dịch vụ khám sức khỏe tổng quát tại các cơ sở y tế uy tín, có đội ngũ chuyên gia và trang thiết bị y tế chẩn đoán, điều trị hiện đại ít nhất 6 tháng 1 lần. Bên cạnh đó cần loại bỏ các thói quen sinh hoạt có hại: hút thuốc lá, thuốc lào; Kiểm soát tốt tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu cao.