Cẩn trọng: Đau vùng thắt lưng có thể báo hiệu bệnh lý ác tính

Đau vùng thắt lưng là bệnh lý thường gặp, tuy nhiên đau vùng thắt lưng cũng là triệu chứng của nhiều bệnh lý nghiêm trọng như nhiễm khuẩn, ung thư, bệnh lý tự miễn dịch.

Các đốt sống ở vùng cột sống thắt lưng có liên quan trực tiếp với tủy sống vùng đuôi ngựa và các rễ thần kinh, các tạng trong ổ bụng và tiểu khung cũng có liên quan với các rễ thần kinh ở vùng này. Với đặc điểm giải phẫu như vậy, các nguyên nhân gây đau cột sống thắt lưng rất đa dạng và phức tạp, được chia thành hai nhóm chính: do nguyên nhân cơ học hoặc là triệu chứng của một bệnh toàn thân.

Đau vùng thắt lưng do nguyên nhân cơ học (đau vùng thắt lưng thông thường) chiếm 90-95% các trường hợp đau vùng thắt lưng. Bao gồm các nguyên nhân tương ứng với các bệnh lý cơ giới, có thể ảnh hưởng tới cơ, đĩa đệm, các khớp liên mấu như thoát vị, lồi đĩa đệm, thoái hóa khớp liên mấu sau, trượt đốt sống, hẹp ống sống, gù vẹo cốt ống…

Đau thắt lưng cơ học được biểu hiện dưới hai dạng đau thắt lưng cấp (diễn biến đau trong vòng 1 tuần) hoặc đau cột sống thắt lưng mạn tính (diễn biến ít nhất 3 tháng). Người bệnh cũng có thể kèm đau thần kinh tọa với biểu hiện đau thắt lưng lan mông, mặt sau đùi, cẳng chân.

BSCKI Nguyễn Xuân Thủy, Phụ trách vị trí Phó Trưởng Khoa Lão khoa - Cơ xương khớp, Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh) cho biết: Nhận biết đau thắt lưng cơ học thông qua các triệu chứng như: đau tăng khi vận động, đi lại, có thể tìm được tư thế giảm đau khi nằm hợp lý hoặc nằm giường cứng… tình trạng toàn thân không bị thay đổi (sốt, sút cân không rõ nguyên nhân, rối loạn đại tiểu tiện…), các xét nghiệm và X-quang hoàn toàn bình thường hoặc chỉ có biểu hiện thoái hóa.

Đau vùng thắt lưng lưng cơ học nếu phát hiện sớm có thể điều trị nội khoa nhanh chóng với thuốc chống viêm, giảm đau và thuốc giãn cơ kết hợp các động tác phục hồi chức năng để chấn chỉnh các tư thế xấu của cột sống nhằm tránh tái phát đau cột sống thắt lưng với từng trường hợp cụ thể.

Đau vùng thắt lưng triệu chứng gợi ý một số bệnh trầm trọng hơn như các bệnh lý về xương, bệnh thấp khớp, chấn thương, nhiễm khuẩn, ung thư. Nhóm này cần được khám chuyên khoa, làm các xét nghiệm nhằm xác định chẩn đoán và có hướng điều trị nguyên nhân.

Điển hình như trường hợp bệnh nhân H.L.X., khám tại Khoa Lão khoa - Cơ xương khớp với biểu hiện đau cột sống thắt lưng, đau tăng khi vận động, đau tăng kèm đau khớp gối hai bên lên dọc đùi hai bên, hạn chế vận động. Bằng các phương pháp thăm dò chuyên sâu như chụp MRI cột sống, sinh thiết xương dưới hướng dẫn của siêu âm, bệnh nhân được xác định tổn thương viêm, áp xe thân đốt sống do lao. Bệnh nhân được tư vấn và điều trị theo phác đồ điều trị lao cột sống.

Trường hợp khác là bệnh nhân B.V.C., có tiền sử K trực tràng đã phẫu thuật, nhập viện với các triệu chứng đau lưng, đau nhiều khớp háng phải, đau tăng nhiều khi vận động và về đêm. Kết quả chụp X-quang khớp háng phải có vài ổ đặc xương và tiêu xương nhỏ các xương mặt khớp, hình ảnh MRI có hình ảnh khối trực tràng ngấm thuốc mạnh sau tiêm, phù tủy xương khớp háng phải. Các bác sĩ hội chẩn kết luận bệnh nhân bị K trực tràng di căn xương chậu.

BSCKI. Nguyễn Xuân Thủy cho biết thêm: Đối với những trường hợp không phải đau lưng kiểu cơ học (đơn thuần) mà là đau lưng "triệu trứng"- đau cột sống thắt lưng do một bệnh lý nào khác, hoặc của cột sống thắt lưng hoặc cơ quan lân cận như nhiễm khuẩn, ung thư thì bệnh nhân thường có biểu hiện đau thường xuyên, không tìm được tư thế giảm đau, đau tồn tại ban đêm, đau tăng về đêm, đôi khi chỉ đau nửa đêm về sáng khiến bệnh nhân thức giấc vì đau. Cùng với đó là các triệu chứng rối loạn chức năng hoặc/và kèm toàn thân mới xuất hiện như gầy sút cân không rõ nguyên nhân, rối loạn chức năng dạ dày, ruột, sản phụ, phế quản - phổi…hoặc có các biểu hiện đau ở vùng cột sống khác như lưng, cổ, sườn hoặc ở các khớp khác…

Điều đáng nói là không ít trường hợp bệnh nhân đau vùng thắt lưng "triệu chứng" như lao xương, viêm dính cột sống, ung thư di căn… có đáp ứng thuốc giảm đau, kháng viêm thông thường nên bệnh nhân thường chủ quan, không đến các cơ sở chuyên khoa để thăm khám sớm xác định chính xác nguyên nhân dẫn đến tổn thương nghiêm trọng, khó phục hồi, việc điều trị khó khăn hơn.

Vì vậy, các bác sĩ khuyến cáo người dân không nên chủ quan với những cơn đau vùng thắt lưng, không tự ý mua thuốc giảm đau, kháng viêm để sử dụng mà nên đến các cơ sở chuyên khoa để được thăm khám chuyên sâu, loại trừ các bệnh lý ác tính.