Tiếp tục làm rõ vai trò KOLs trong vụ quảng cáo sữa giả HIUP doanh thu hơn 2.400 tỷ đồng

Trong quá trình tiêu thụ các sản phẩm dinh dưỡng giả, đặc biệt là sữa HIUP, hệ thống doanh nghiệp thuộc Công ty Cổ phần Z Holding đã ký kết hợp đồng quảng cáo với nhiều người nổi tiếng, người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội (KOLs). Theo cơ quan tố tụng, chính hoạt động quảng bá này là yếu tố then chốt tạo ra phần lớn doanh thu cho đường dây sản xuất, kinh doanh hàng giả.

Theo cáo trạng vừa được Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao ban hành, bị can Hoàng Quang Thịnh (Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Z Holding), cùng Nguyễn Văn Minh và La Khắc Minh (đều giữ chức Phó Tổng Giám đốc), bị truy tố về các tội danh: "Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng", "Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm" và "Rửa tiền". Ngoài ra, còn có 15 bị can khác bị truy cứu trách nhiệm hình sự liên quan.

Sản phẩm sữa giả HIUP chủ yếu được bán trực tuyến.

Z Holding được thành lập năm 2020 tại Hà Nội, với vốn điều lệ ban đầu 1,9 tỷ đồng, hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh thực phẩm chức năng. Ba cá nhân nêu trên là các cổ đông chính, luân phiên đảm nhiệm vai trò đại diện pháp luật của doanh nghiệp.

Theo hồ sơ vụ án, Z Holding đã xây dựng một mạng lưới kinh doanh phức tạp gồm 4 công ty cổ phần, 19 doanh nghiệp đứng tên chủ nhãn, bán hàng online. Ngoài ra, Z Holding còn có 26 hệ thống bán hàng trực tuyến, cùng 208 nhóm bán hàng và 179 hộ kinh doanh cá thể.

Trước năm 2023, doanh nghiệp này chủ yếu thuê các nhà máy bên ngoài gia công sản phẩm dinh dưỡng, thực phẩm bổ sung và thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt. Tuy nhiên, nhằm cắt giảm chi phí và tối đa hóa lợi nhuận, nhóm lãnh đạo Z Holding đã thống nhất thành lập Công ty Nature Made, đồng thời đầu tư xây dựng nhà máy riêng để trực tiếp sản xuất các mặt hàng trước đó phải thuê gia công.

Tại Nature Made, Nguyễn Văn Minh và La Khắc Minh trực tiếp điều hành hoạt động sản xuất, nghiên cứu công thức. Cơ quan điều tra xác định nhóm này chỉ đạo nhân viên tính toán chi phí theo hướng hạ thấp giá thành nguyên liệu, từ đó làm căn cứ quyết định giá bán ra thị trường.

Doanh thu hàng nghìn tỷ từ sản phẩm giả

Theo Viện Kiểm sát, tổng doanh thu của các công ty trong hệ thống Z Holding từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa lên tới gần 6.700 tỷ đồng. Trong số này, có 26 sản phẩm được xác định là hàng giả, bao gồm các loại thực phẩm bổ sung và sữa dinh dưỡng HIUP GOLD, với tổng giá trị tiêu thụ hơn 2.436 tỷ đồng.

Để che giấu doanh thu thực tế, nhóm bị can bị cáo buộc lập song song hai hệ thống sổ sách kế toán. Thực tế thu về hơn 7.825 tỷ đồng, song chỉ kê khai thuế khoảng 1.148 tỷ đồng, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước hơn 1.633 tỷ đồng. Ngoài ra, các giao dịch mua bán cổ phần và bất động sản còn được sử dụng nhằm hợp thức hóa để rửa số tiền hơn 83 tỷ đồng.

Bị can Hoàng Quang Thịnh và đồng phạm.

KOLs giữ vai trò then chốt trong hệ thống tiêu thụ

Một điểm đáng chú ý trong vụ án là cách thức tổ chức bán hàng. Theo cáo trạng, Hoàng Quang Thịnh cùng đồng phạm đã xây dựng dự án mang tên “Butaba”, thiết lập 26 hệ thống bán hàng theo mô hình đa tầng, gồm trưởng nhóm, phó trưởng nhóm và tiếp tục phân nhánh thành hơn 200 nhóm bán hàng cấp dưới.

Trên danh nghĩa các công ty thuộc Z Holding, hoạt động bán hàng chủ yếu diễn ra trên môi trường trực tuyến. Các hệ thống này ký hợp đồng quảng cáo với KOLs trên các nền tảng mạng xã hội, được xác định là kênh mang lại doanh thu chính cho việc tiêu thụ sản phẩm.

Quy trình bán hàng được tổ chức khép kín: từ tiếp nhận đơn đặt hàng trên phần mềm quản trị, giao hàng qua đơn vị vận chuyển, thu hộ tiền, đến hạch toán tập trung tại bộ phận kế toán của Z Holding.

Cơ quan điều tra xác định, riêng 9 công ty trong hệ thống đã bán ra thị trường hơn 4,257.604 lon/hộp/gói thuộc 22 sản phẩm giả, thu về hơn 2.436 tỷ đồng, trong khi giá vốn chỉ khoảng 390 tỷ đồng. Lợi nhuận trước thuế từ các sản phẩm giả này được xác định hơn 319 tỷ đồng, trong đó Hoàng Quang Thịnh hưởng hơn 41,3 tỷ đồng, Nguyễn Văn Minh hơn 30 tỷ đồng, La Khắc Minh hơn 26 tỷ đồng; phần còn lại được phân bổ cho các hệ thống và nhân viên bán hàng.

Theo nội dung cáo trạng, cơ quan điều tra sẽ tách hồ sơ để tiếp tục làm rõ các dấu hiệu vi phạm liên quan đến hoạt động sản xuất của Công ty Nature Made cho nhiều đối tác khác, hành vi quảng cáo sản phẩm, cũng như việc lập hồ sơ tự công bố chất lượng sản phẩm. Các cá nhân, tổ chức liên quan sẽ tiếp tục được xem xét trách nhiệm và xử lý theo quy định pháp luật nếu đủ căn cứ.