Món ăn tốt cho người đau vùng thượng vị

Đau vùng thượng vị, Đông y còn gọi là vị quản thống, tâm vị thống.

Phần nhiều do ăn uống không điều độ, nóng lạnh thất thường hoặc lo nghĩ, lao lực khiến tỳ vị tổn thương. Để tăng hiệu quả điều trị, người bệnh nên ăn các món sau:

Đau lâm râm vùng thượng vị, ăn lạnh đau tăng, ăn ấm dễ chịu: nguyên nhân do tỳ vị hư hàn. Phép trị ôn bổ tỳ vị. Khi mới bị đau, nên uống nước gừng, trà gừng hoặc nhục quế, sa nhân mỗi vị 5-10g pha nước ấm uống. Ăn các món cháo, canh, súp nấu từ thịt, cá... hoặc rau củ quả đều cho thêm gừng, hành, tiêu...  để ôn ấm khử bớt hàn lạnh. Người ốm lâu  nên ăn các món dưỡng tỳ vị như: bao tử heo nấu cháo cho thêm gia vị hành, tiêu, gừng; gà ác tiềm bài Tứ quân gia vị: đảng sâm, bạch truật, phục linh, ý dĩ mỗi vị 12g; sa nhân 6g, gừng nướng 1 củ, chích thảo 6g, gia vị vừa đủ. Ăn vài lần 1 tuần.

Người đau vùng thượng vị có tiền sử viêm loét dạ dày nên ăn bột nghệ mật ong.

Đau vùng thượng vị, cảm giác nóng rát, ăn mát dễ chịu: nguyên nhân do tỳ vị nhiệt. Nên ăn vị bổ mát dễ tiêu như: bắp cải, khoai tây, bí đao, xà lách, súp lơ, bí xanh, rau má, mộc nhĩ... Uống nước bột sắn dây, nước mía, sinh tố trái cây tươi. Người gầy nên ăn: bao tử heo hầm đậu xanh cho thêm gia vị hành mắm muối vừa đủ, ăn tuần vài lần. Ngoài ra, nên ăn hạt sen nấu đậu xanh, canh bắp cải quấn thịt nạc; canh khoai mỡ thịt nạc, canh thịt vịt bí đao; các món từ đậu xanh, đậu đen, đậu ván; gạo ngô khoai tươi mới.

Đau vùng thượng vị, mỗi khi suy nghĩ căng thẳng đau tăng, ăn ngủ kém do tâm tỳ hư: Ăn các vị bổ tâm tỳ dễ ngủ như dạ dày lợn hầm hạt sen, táo đỏ; canh củ sen xương lợn; canh rau nhút xương lợn; bí đỏ hầm lạc; tim lợn tiềm bài quy tỳ: nhân sâm, bạch truật, phục thần, đương quy, hoàng kỳ, táo nhân, viễn chí, long nhãn mỗi vị 12g, mộc hương 6g, cam thảo 4g, đại táo 3 quả. Ngoài ra, ăn các món từ hạt sen ngó sen, hoa lý, táo, nhãn, dâu, bơ, bí đỏ, mật ong, phấn hoa. Hạn chế ăn thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng...

Bụng đầy chậm tiêu: ăn lá mơ lông, rau tía tô, mùi, húng quế, tỏi, nghệ..., các loại rau thơm; uống nước lá vối, vỏ quýt...

Đang bị đau vùng thượng vị: nên ăn vị bổ dễ tiêu, trung hòa acid dịch vị như bánh quy, mật ong, phấn hoa, dầu thực vật; ăn cháo, súp, cơm mềm, thịt nạc, trứng, sữa. Nếu tiền sử có viêm loét dạ dày, nên ăn: bột nghệ mật ong, bắp cải luộc, canh khoai tây cà rốt.

Người bệnh nên kiêng các món kích thích tăng tiết acid dịch vị như lạp xưởng, khô mực, dăm bông...; quả quá chua như: cam, chanh, xoài, me... Đau vùng thượng vị do tỳ vị hư hàn, kiêng món lạnh chua đắng quá: nước dừa, cam, bún ốc... Đau vùng thượng vị do tỳ vị nhiệt, kiêng chất cay nóng như tiêu, ớt, tỏi, cà phê, thuốc lá, trà đặc, thịt quay rán, chiên xào nhiều dầu mỡ.

BS. Trúc Nguyên