Giải phẫu bệnh Việt Nam: Tăng tốc chuẩn hóa, rút ngắn "giờ vàng" chẩn đoán ung thư

Lĩnh vực giải phẫu bệnh tại Việt Nam đang có những bước tiến đáng khích lệ về chất lượng và tốc độ, giúp bệnh nhân giảm thời gian chờ đợi, tiết kiệm chi phí và đặc biệt là không bỏ lỡ "thời gian vàng" trong điều trị. Chỉ trong vài năm, số lượng đơn vị giải phẫu bệnh đạt chứng chỉ chất lượng quốc tế (ISO) đã tăng gấp nhiều lần.

Thông tin được chia sẻ bởi PGS.TS Lê Trung Thọ, Giám đốc Trung tâm Giải phẫu bệnh - Sinh học phân tử, Bệnh viện Phổi Trung ương, bên lề Hội thảo Đảm bảo chất lượng trong xét nghiệm y học, do Trường Đại học Y Hà Nội và Viện Công nghệ Phacogen tổ chức vào ngày 10/10 vừa qua. Hội thảo là cơ hội quan trọng để các chuyên gia, bác sĩ cập nhật các quy định, tiêu chuẩn chất lượng của Bộ Y tế, Luật Khám chữa bệnh, đồng thời trao đổi kinh nghiệm thực tiễn trong xét nghiệm y học hiện đại.

PGS.TS Lê Trung Thọ cho biết, sự tiến bộ rõ rệt nhất là việc chuẩn hóa quy trình. Vài năm trước, cả nước chỉ có duy nhất một đơn vị giải phẫu bệnh đạt chứng chỉ ISO. Đến nay, con số này đã tăng lên gần 10 cơ sở.

PGS.TS Lê Trung Thọ

Các đơn vị tiên phong đạt chuẩn ISO trong giải phẫu bệnh chủ yếu là các bệnh viện tuyến đầu như Bệnh viện Phổi Trung ương, Bệnh viện Hùng Vương, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Nhi Trung ương,... cùng với một số cơ sở y tế tư nhân.

Mặc dù chất lượng được nâng cao, PGS Thọ cũng lưu ý về vấn đề nhân lực: Việt Nam hiện chỉ có khoảng 700 bác sĩ chuyên khoa giải phẫu bệnh, một con số còn khiêm tốn so với nhu cầu thực tế.

Giải phẫu bệnh giữ vai trò then chốt trong chẩn đoán và xác định hướng điều trị, đặc biệt là với bệnh ung thư. Bác sĩ Thọ nhấn mạnh: "Nếu thiếu chẩn đoán từ giải phẫu bệnh, bác sĩ lâm sàng không thể bắt đầu một phác đồ điều trị chính xác."

Tuy nhiên, khác với nhiều xét nghiệm thông thường, giải phẫu bệnh có quy trình phức tạp, gồm nhiều công đoạn nên thường tốn thời gian.

Nhờ áp dụng và cải tiến công nghệ, nhiều đơn vị đã rút ngắn đáng kể thời gian trả kết quả. Điển hình tại Bệnh viện Phổi Trung ương – nơi mỗi ngày tiếp nhận khoảng 120 xét nghiệm mô bệnh học, với 70% là ca ung thư – kết quả sinh thiết hiện được trả chỉ trong 24 giờ. Cụ thể, bệnh phẩm phẫu thuật và xét nghiệm đột biến gen có thể trả trong 72 giờ và các xét nghiệm phức tạp hơn được trả trong vòng một tuần - tốc độ này được đánh giá là ngang bằng hoặc nhanh hơn nhiều nước trong khu vực.

Việc rút ngắn thời gian chờ đợi giúp bệnh nhân tránh bỏ lỡ “thời gian vàng” để can thiệp kịp thời, đồng thời tiết kiệm chi phí điều trị và sinh hoạt. Nguyên nhân chậm trễ trả kết quả ở một số cơ sở khác thường đến từ việc thiếu thiết bị, thiếu nhân lực hoặc chưa có sự quan tâm đầu tư đúng mức từ lãnh đạo.

Các chuyên gia tại hội thảo thống nhất rằng, xét nghiệm y học phải đảm bảo minh bạch, đạt chuẩn quốc tế, ứng dụng công nghệ tiên tiến và tuân thủ chặt chẽ quy định pháp lý. Chất lượng và pháp lý được coi là hai trụ cột song hành, nhằm đảm bảo kết quả xét nghiệm là chính xác và có giá trị lâm sàng cao.

Đối với các cơ sở chưa đủ điều kiện tự thực hiện, việc hợp tác với các nhà cung cấp uy tín, có năng lực về cơ sở vật chất phòng thí nghiệm, máy móc, sinh phẩm, quy trình và nhân sự đạt chuẩn là giải pháp cần thiết.

Việc đảm bảo chất lượng không chỉ nằm ở kết quả cuối cùng, mà phải là một chuỗi kiểm soát liên tục xuyên suốt từ khâu lấy mẫu, vận chuyển, bảo quản đến phân tích và trả kết quả.

Để đạt được sự tin cậy tuyệt đối, tất cả thiết bị và hóa chất xét nghiệm đều phải đạt chuẩn IVD (In Vitro Diagnostic). Phòng xét nghiệm cần thực hiện nội kiểm liên tục và tham gia ngoại kiểm định kỳ. Chỉ khi mọi mắt xích được kiểm soát chặt chẽ, xét nghiệm mới thực sự trở thành công cụ hỗ trợ tin cậy cho cả bác sĩ và người bệnh.