Cách dùng rượu thuốc để trường xuân

Trong Ðông y, rượu là một vị thuốc có vị cay nóng, hơi đắng, ngọt, tính ôn, đi vào 12 kinh lạc, có tác dụng điều hòa khí huyết, thông kinh lạc, dẫn thuốc đi vào một số tạng phủ để chữa bệnh.

Ðông y dùng rượu để làm chất dẫn thuốc điều trị một số chứng bệnh như: Người khí huyết không lưu thông, hay đau khắp mình mẩy, dùng ngoài để xoa bóp tiêu sưng giảm đau… Rượu là một vị thuốc, nhất thiết phải dùng đúng liều lượng, không được dùng quá liều vì trong rượu vẫn có độc tính gây hại cho sức khỏe.

Ngày xưa, rượu được nấu bằng gạo nếp với men rượu. Đó là thứ rượu tốt có nhiều chất bổ dưỡng. Cũng vì lẽ đó mà các thế hệ trước đã dùng rượu ngâm với một số bài thuốc Đông y để uống bồi bổ sức khỏe, nhất là trong những ngày Tết.

Uống rượu thế nào?

Cơ thể mỗi người chúng ta ngoài cấu trúc âm dương khác nhau, nếu không vì bệnh tật, không có chỉ định của thầy thuốc thì nên uống rượu thuốc với liều lượng nhỏ ở tuổi trung niên và người cao tuổi.

Ở tuổi thành niên, dương khí còn vượng, uống rượu sớm làm tản dương khí, dễ làm tổn thương thận khí. Rượu thường ngâm với bài Thập toàn đại bổ hay còn gọi là bài Bát trân thang gia vị, bài Thiên kim tán gồm: nhân sâm, chích hoàng kỳ, bạch truật, phục linh, bạch thược mỗi vị 12g; cam thảo, nhục quế mỗi vị 4g; đương quy, thục địa mỗi vị 16g; xuyên khung 8g. Cho thêm đại táo 12g, mỗi lần dùng 3 thang ngâm với 3 lít rượu, ngâm sau 20 ngày ở thời tiết mùa hè, 30 ngày đối với mùa đông. Cách dùng: Ngày uống 30ml vào buổi tối trước khi ăn. Bài thuốc có tác dụng tiêu thực, bồi bổ khí huyết. Người cao tuổi khí hư dương thoát ra ngoài. Bài này dùng cho người cao tuổi là phù hợp.

Kiêng kỵ: Người gan “nóng” hay mẩn ngứa, người huyết nhiệt, huyết áp cao không được dùng. Ghi chú: Người không có bệnh, uống để bồi bổ sức khỏe có thể uống đều trong năm.

Nếu người đang ở lứa tuổi trung niên thận dương hư. Mắc chứng dương nuy (liệt dương) xuất tinh sớm, di tinh:

Dùng bài Thập bổ hoàn gồm: lộc nhung loại tốt 1 cặp, câu kỷ tử, ngũ vị tử 40g, đỗ trọng (sao muối), ngưu tất, hoài sơn, sơn thù, thỏ ty tử mỗi vị 160g, mạch môn 80g, thục địa 320g. Lộc nhung tươi đã bào chế thái lát ngâm với 3 lít rượu (ngâm riêng); thuốc Đông y ngâm với 5 lít rượu (ngâm riêng). Sau 60 ngày, lấy 2/3 rượu thuốc, 1/3 rượu nhung trộn lẫn với nhau. Cách dùng: Ngày uống 2 lần, mỗi lần uống 30ml lúc ăn trưa và ăn tối. Không uống vào buổi sáng làm tản dương khí. Kiêng kỵ: Người âm hư hỏa vượng, người mắc chứng cường dương không được dùng. Người gan nóng, huyết nhiệt thì không được ngâm rượu mà làm viên hoàn mật ong dùng. Ghi chú: Có thể uống liên tục trong cả mùa đông và mùa xuân.

Nếu ở độ tuổi thanh xuân mà mắc chứng lãnh cảm với tình dục hoặc phòng the yếu, do thận dương hư, thận khí kém, tinh khí không đủ:

Dùng bài Thập tinh hoàn: lộc nhung 1 bộ, cúc hoa 20g, bá tử nhân 30g, nhân sâm 100g (nên dùng sâm cao ly để đảm bảo an toàn); thạch hộc, ba kích, ngũ gia bì mỗi vị 60g; nhục thung dung, bạch truật, thỏ ty tử mỗi vị 80g.

Lộc nhung vị ngọt mặn, tính ôn, vào kinh thận, kinh can, kinh tâm và tâm bào có tác dụng bổ thận tráng dương, sinh tinh ích khí bổ huyết, dùng điều trị chứng thận khí hư, tâm huyết và can huyết kém làm thanh dương không thăng, trọc âm không giáng mà sinh ra chứng mỏi mệt, ăn ngủ kém, dương sự yếu, di tinh hoạt tinh. Phụ nữ kinh nguyệt không đều, khi có thai hay bị sẩy dẫn đến vô sinh. Ba kích, nhục thung dung, thỏ ty tử đại bổ nguyên dương, ích tinh khí. Nhân sâm, bạch truật để bổ khí, giúp kích thích tinh khí của thận để hóa sinh ra dương khí. Ngũ gia bì làm mạnh gân cốt, kích thích tinh tủy. Thạch hộc để bổ thận ích tinh. Bá tử nhân để ích tâm thận, dưỡng tâm khí, nhuận thận táo, ngoài ra còn ức chế tính táo của các vị thuốc ôn. Do thận dương kém, tinh huyết suy không chuyển lên được nên sinh ra chứng hoa mắt, dùng vị cúc hoa để lấy vị ngọt tính mát, làm cho mắt sáng. Cách dùng: Lộc nhung tươi sau khi bào chế ngâm với 2 lít rượu, bài thuốc Đông y ngâm với 3 lít rượu sau 30 ngày rót ra trộn lẫn 1/3 rượu nhung, 2/3 rượu thuốc uống mỗi tối 30ml trước khi ăn hoặc vừa ăn vừa uống. Đối với phụ nữ và người không uống được rượu thì tán bột làm viên hoàn mật ong mỗi viên 5g, ngày uống 2 lần, mỗi lần uống 2 viên trước khi ăn sáng và ăn tối.

Nếu người mắc các chứng phong hàn:

Dùng bài Thập cửu vị hoàn gia giảm: mộc hương 6g, sinh địa 16g; chỉ thực, đại hoàng, khương hoạt, mạch môn (bỏ lõi), ngưu tất, quế tâm, từ thạch mỗi vị 8g; bạch thược, tùng tử nhân, ý dĩ, nhân sâm, ngũ gia bì, phục thần, huyền sâm, đan sâm, binh lang mỗi vị 12g. Bài thuốc có tác dụng điều trị người cao tuổi mắc chứng phong hàn đau khắp mình mẩy, đau nhức các khớp, cơ thể nặng nề mệt mỏi, ăn ngủ kém, hay đi tiểu ban đêm. Cách dùng: Ngâm với 2 lít rượu, sau 30 ngày, mỗi ngày uống 2 lần trước khi ăn trưa và ăn tối hoặc trước khi ăn tối và trước khi đi ngủ. Kiêng kỵ: Người bị bệnh tim mạch, tăng huyết áp, người gan nóng hay nổi mụn ngứa, người cơ thể kém, gầy yếu suy nhược không được dùng.

Những lưu ý khi uống rượu

Uống rượu là một nét văn hóa của người Việt Nam nhưng không nên quá chén để sinh ra bệnh tật và một vấn nạn nhức nhối hiện nay là tai nạn giao thông do tửu lượng quá đà. Hiện nay, có một số người đang ở tuổi thanh niên và trung niên vì uống nhiều rượu mà mắc một số bệnh khó điều trị như: tim mạch, tăng huyết áp, xơ gan, tiểu đường, thống phong (gút)... hoặc làm thận âm bị tổn thương tinh trùng chết nên mắc chứng vô sinh nam...

TTND.BS. Nguyễn Xuân Hướng