Nhân sâm đại bổ nhưng có thể hoá 'thuốc độc' nếu dùng sai cách

Nhiều sách cổ về y học cổ truyền ghi lại việc dùng nhân sâm không đúng bệnh, đúng cách có thể gây tử vong.

Nhân sâm thuộc vào nhóm dược liệu quý hiếm, tác dụng bồi bổ cơ thể. Tuy nhiên, việc dùng nhân sâm cần tuân thủ theo chỉ dẫn của thầy thuốc Đông y và chỉ định của nhà sản xuất. Đặc biệt, dù là thuốc đại bổ nhưng nhân sâm lại không thể tuỳ tiện.

Ths, Lương y Vũ Quốc Trung, Hội Đông y Việt Nam cho hay, nhâm sâm tuỳ theo từng loại sẽ có công dụng khác nhau. Ví như hồng sâm (sâm chế sấy khô ở nhiệt độ cao) sẽ khác với bạch sâm (luộc chín phơi hoặc sấy khô) và sâm tươi (đã phơi).

Hồng sâm tính ấm, vị ngọt, chữa chứng tỳ thận hư hàn, dương suy yếu, khí ở tỳ vị. Bạch sâm có tính mát, dưỡng âm, chữa chứng âm hư có hỏa hư, ra mồ hôi, mất nhiều tinh dịch.

Lương y Vũ Quốc Trung cho biết, khi biết rõ được tác dụng của nhân sâm sẽ không bị dùng sai gây nguy hiểm cho tính mạng. Trong y thư ghi “Phúc thống phục nhân sâm tắc tử”, nghĩa là đau bụng uống nhân sâm sẽ chết.

Nhân sâm chỉ nên dùng vào buổi sáng, dùng buổi tối có thể gây khó ngủ, vì nhân sâm làm tăng cường hoạt động của hệ tuần hoàn và hô hấp, tăng hưng phấn thần kinh, tăng sức lực, tăng khả năng lao động.

Nhân sâm là thuốc đại bổ nguyên khí, phù hợp với những người khí suy. Tuy nhiên, những người nguyên khí không bị suy tổn dùng nhân sâm dễ dẫn đến chứng "khí ứ hóa hỏa". 

Sách cổ ghi: Những người có thể trạng âm hư hoả vượng, âm hư nội nhiệt với các triệu chứng như người gầy, da khô, nóng, lòng bàn tay, bàn chân nóng, miệng khô khát nước, trong lòng phiền muộn, bứt rứt, mất ngủ, gò má đỏ, ra mồ hôi trộm, sốt hâm hấp vào buổi chiều, đại tiện táo, tiểu tiện vàng, chất lưỡi đỏ nhạt… không nên dùng nhân sâm.

Đau bụng không nên dùng sâm có thể nguy hiểm tới tính mạng.

“Trẻ sơ sinh tuyệt đối không được dùng nhân sâm. Trẻ mới sinh các cơ quan nội tạng chưa hoàn thiện, thần kinh kém dùng nhân sâm đại bổ sẽ không tốt cho trẻ”, Lương y Vũ Quốc Trung lưu ý.

Lương y Bùi Đắc Sáng, Hội đông y Hà Nội cho biết thêm, nhân sâm không nên dùng với trà, cà phê vì nó làm giảm đi tác dụng dược tính có trong nhân sâm. Người đang bị cảm sốt phong hàn, cảm mạo phong nhiệt, đau bụng tiêu chảy do trúng thực, do nhiễm thấp nhiệt, sốt xuất huyết, viêm gan cấp, viêm tuỵ cấp, viêm loét dạ dày – tá tràng, bị giãn phế quản, ho ra máu, người bị cao huyết áp, bị bệnh hệ thống miễn dịch (ban đỏ, mụn nhọt, viêm khớp dạng thấp, da cứng…), phụ nữ đang mang thai....không nên dùng nhân sâm.

Mỗi ngày chỉ nên dùng 2-6g nhân sâm, tối đa chỉ nên dùng 20g. Dùng nhân sâm quá liều, kéo dài có thể gây ra hiện tượng chướng hơi, ăn uống kém. Người dùng nhân sâm kéo dài thường có thể gây ra tình trạng mất ngủ, giảm khoái cảm, tinh thần dễ bị kích động.

Nhân sâm là dược liệu đắt đỏ nên không ít kể làm giả để chuộc lợi. Vì vậy, chỉ mua nhân sâm còn mùi thơm có vị ngọt đặc trưng. Mua hàng nguồn gốc rõ ràng, tem chống hàng giả. Khi dùng không tự ý tăng liều, tăng số lượng ngày dùng để tránh gây ra những tác dụng phụ không mong muốn ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.