5 bài thuốc trị ngứa ngoài da

Theo Y học cổ truyền, ngứa ngoài da thuộc phạm vi chứng “Phong tao dưỡng”, với biểu hiện chính là ngứa ngáy...

Lúc đầu là ngứa ngoài da, sau đó do ngứa gãi mà xuất hiện những biểu hiện khác như sung huyết, vết xước, vảy tiết, biến đổi sắc tố da, nhọt ngoài da hoặc phản ứng hạch viêm...

Chứng này liên quan tới nhiều bệnh lý của y học hiện đại ở một số cơ quan như dạ dày, ruột, gan, thận, bàng quang, tử cung, buồng trứng. Đặc biệt hay gặp trong một số bệnh như đái tháo đường, bệnh gan mật, tiết niệu, bệnh ký sinh trùng và liên quan cả tới chế độ ăn uống.

Theo y học cổ truyền, điều trị chứng này nên dùng pháp khư tà chỉ dưỡng, điều hòa khí huyết là chủ yếu. Một số bài thuốc điều trị ngứa ngoài da:

1. Thể huyết nhiệt phong thịnh

Vị thuốc bạch tiễn bì trị ngứa da.

 Biểu hiện lâm sàng: Thường phát vào mùa hạ, da đỏ ngứa ngáy, khi gãi trên da có vết hằn, khi nóng ngứa tăng, hoặc miệng khô, tâm trạng không yên, đầu lưỡi đỏ, rêu lưỡi mỏng vàng, mạch hoạt hoặc tế sác.

Pháp điều trị: Thanh nhiệt lương huyết, khư phong chỉ dưỡng.

Bài thuốc:  Tiêu phong tán gia giảm.

Các thuốc thường dùng:  Sinh địa, bạch tiễn bì, khổ sâm, kinh giới, phòng phong, thuyền thoái, địa phu tử...

Phương pháp gia giảm: Ngứa nhiều gia ô tiêu xà, bạch tật lê, đan bì...

2. Thể thấp nhiệt phạm biểu

Kinh giới là một trong những vị thuốc trị ngứa ngoài da.

Biểu hiện lâm sàng: Mùa xuân sang hạ, da dẻ ngứa ngáy có ban màu hồng nổi lên, ngứa gãi chảy nước vàng, tiểu tiện vàng sẫm, đại tiện không hết bãi, miệng đắng, tâm phiền, chất lưỡi vàng nhờn, mạch hoạt.

Pháp điều trị: Lợi thấp thanh nhiệt, chỉ dưỡng.

Bài thuốc: Thổ phục linh lợi thấp thang gia giảm.

Các thuốc thường dùng: Thổ phục linh, nhân trần, kim ngân hoa, sinh địa, trạch tả, ý dỹ...

Phương pháp gia giảm: Ngứa ngáy nhiều gia địa phu tử, thuyền thoái...

3. Thể huyết hư phong táo

Phòng phong.

Biểu hiện lâm sàng: Thường gặp ở người già và người có bệnh mạn tính, thường phát bệnh vào mùa thu, da dẻ khô táo, sau gãi có hằn trên da, sắc mặt không sáng, chóng mặt, đại tiện khô táo, chất lưỡi đỏ nhạt, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch tế.

Pháp điều trị: Dưỡng huyết khư phong, nhuận táo chỉ dưỡng.

Bài thuốc: Đương quy ẩm tử gia giảm

Các thuốc thường dùng: Sinh địa, bạch thược, xuyên khung, hà thủ ô, kinh giới, bạch tật lê, mạch môn, ngọc trúc...

Phương pháp gia giảm: Ngứa nhiều gia ô tiêu xà, sắc da ám tối gia đan bì, đại tiện táo gia bá tử nhân...

4. Thể âm hư phong thịnh

Thuyền thoái (xác ve sầu).

Biểu hiện lâm sàng: Ngứa ngáy toàn thân lâu ngày không khỏi, trên da có vảy tiết, lưỡi đỏ hoặc tím, ít tân dịch hoặc không rêu, mạch huyền tế hoặc sác.

Pháp điều trị: Tư âm thanh nhiệt, khư phong.

Bài thuốc: Dưỡng âm thanh phế thang gia giảm.

Các thuốc thường dùng: Sinh địa, huyền sâm, mạch môn, mẫu đơn bì, kinh giới, phòng phong, ô tiêu xà.

Phương pháp gia giảm: Da dẻ khô nhiều có vảy gia kê huyết đằng, sơn thù; miệng khô, khát nước gia thạch cao, tỳ bà diệp...

5. Thể huyết ứ

Biểu hiện lâm sàng: Da dẻ ngứa ngáy, tăng nhiều về ban đêm, gặp lạnh hay nóng đều khó chịu, trên da có nhiều nốt gãi, sắc da ám tối hoặc có vảy tiết, chất lưỡi tím, mạch sáp.

Pháp điều trị: Lý khí hoạt huyết, khu phong chỉ dưỡng.

Bài thuốc: Hoạt huyết khư phong thang gia giảm.

Các thuốc thường dùng: Đương quy, đào nhân, hồng hoa, xích thược, kinh giới, bạch tật lê, thuyền thoái.

Phương pháp gia giảm: Biểu hiện nhiệt rõ gia huyền sâm, chi tử; ngứa phía dưới gia địa long, ngưu tất. Ngứa tăng lên khi căng thẳng gia thêm câu đằng, thạch quyết minh...

Ngoài ra, có thể dùng phương pháp châm cứu điều trị ngứa ngoài da và phương pháp khác: Kinh giới, hoàng tinh, xà sàng tử, xuyên khung, xích thược, khổ sâm, cúc hoa, đun sôi để ấm rửa ngoài da thích hợp với thể ngứa ngáy ngoài da do huyết hư phong táo; Khổ sâm, xà sàng tử, thương nhĩ tử, ngải diệp đun sôi, để ấm rửa ngoài da.