Những điều cần biết về ung thư trẻ em

Các loại ung thư phát triển ở trẻ em thường khác với ở người lớn. Nó không liên quan chặt chẽ đến lối sống hoặc các yếu tố nguy cơ từ môi trường.

1.Tổng quan về ung thư trẻ em

Ung thư trẻ em chiếm chưa tới 1% tổng số bệnh ung thư được chẩn đoán mỗi năm. Tuy nhiên, tỷ lệ ung thư ở trẻ em đã tăng nhẹ trong vài thập kỷ qua.

Trên thế giới, mỗi năm có thêm 160.000 trẻ bị ung thư và khoảng 90.000 trẻ chết do ung thư. Ở các nước phát triển ung thư là nguyên thứ 2 gây tử vong ở trẻ em dưới 14 tuổi.

Ở các nước đang phát triển, trong đó có nước ta hơn 50% trẻ ung thư được chẩn đoán ở giai đoạn muộn, không được điều trị đầy đủ. Kết quả sống thêm và khỏi bệnh còn thấp.

Vì vậy, cần phải tăng cường truyền thông kiến thức về bệnh ung thư trẻ em, cách phát hiện các dấu hiệu sớm thường gặp của bệnh để phát hiện sớm và điều trị kịp thời, mang lại kết quả cao.

2. Các dấu hiệu gợi ý ung thư ở trẻ em

Ung thư được hình thành khi các tế bào trong cơ thể bắt đầu phát triển ngoài tầm kiểm soát. Các khối u ở trẻ em có xu hướng đáp ứng tốt hơn với một số phương pháp điều trị như hoá trị. Nếu ung thư được phát hiện sớm thì trẻ có nhiều cơ hội được cứu sống. Mặc dù các triệu chứng và biểu hiện của ung thư tùy thuộc vào dạng bệnh, vị trí của ung thư trong cơ thể, nhưng 85% trẻ bị ung thư có dấu hiệu gợi ý sau:

- Có khối u hoặc sưng nề bất thường ở ổ bụng.

- Sốt kéo dài không lý giải được.

- Mệt mỏi, xanh xao, sút cân nhanh.

- Dễ xuất hiện vết bầm tím, chảy máu không lý giải được.

- Đau kéo dài không lý giải được, đau đầu kèm nôn.

- Thay đổi đột ngột khả năng thăng bằng hoặc hành vi.

- Đầu bị sưng nề.

- Xuất hiện vệt sáng trắng ở mắt.

Trẻ em có một trong những dấu hiệu trên trong vài ngày hoặc vài tuần, cần phải cho đi khám để phát hiện các triệu chứng của bệnh.

Tỷ lệ ung thư ở trẻ em đã tăng nhẹ trong vài thập kỷ qua.

3. Một số bệnh ung thư thường gặp ở trẻ em

Có nhiều loại ung thư nhưng ở trẻ em một số loại ung thư sau thường gặp hơn.

- Bệnh bạch cầu cấp: Sốt dùng kháng sinh không đỡ, mệt mỏi, kém chơi, da xanh. Hay gặp lứa tuổi 2-5 tuổi. muộn hơn có thiếu máu, xuất huyết, nhiễm trùng, gan to, lách to, hạch to.

- Bệnh u lympho ác tính không Hodgkin: Nổi hạch không đau ở ngoại vi, có thể gan to, lách to. Hội chứng toàn thân ( Hội chứng B: sốt, sút cân, sẩn ngứa, ra mồ hôi đêm,..). Thường gặp ở độ tuổi 7 -11 tuổi.

- Bệnh Hodgkin: Hạch vùng cổ thấp chiếm 60 -90% các trường hợp. Gan to, lách to ít gặp. Có thể có hội chứng toàn thân( hội chứng B. Các hạch to bất thường ở vùng cổ, nách, bẹn.

- Các khối u hệ thống thần kinh trung ương: Đau đầu, giảm hoặc mất thị lực, giãn nở xương sọ ở trẻ nhỏ, nôn, ói. Thay đổi nhân cách, buồn ngủ, dễ kích thích.

Bệnh bạch cầu cấp hay gặp ở trẻ nhỏ.

- U nguyên bào thần kinh: Dấu hiệu gợi ý theo vị trí u. Đau, đầy bụng, khó chịu, mệt mỏi. Đái rắt hoặc rối loạn đường niệu. Hẹp đồng tử, sụp mi, giảm tiết mồ hôi.

- U nguyên bào võng mạc: Hay gặp ở trẻ dưới 3 tuổi. Có điểm trắng ở mắt. Lác mắt.

- U nguyên bào thận: Đái máu, cao HA, u ổ bụng. Thường gặp trẻ dưới 5 tuổi.

- U xương: Đau nhức trong xương. Nổi gồ trên mặt da bờ không rõ, không đau. Thường gặp ở độ tuổi 12 -16 tuổi.

- Sarcom cơ vân: Dấu hiệu theo định khu.

- U hố mắt: Lồi mắt, phù kết mạc hoặc có u mí mắt, kết mạc.

- U vùng mũi họng gây giọng mũi, sổ mũi, viêm tắc xoang gây đau nhức mặt, khối rắn vùng cổ. Thường gặp dưới 6 tuổi và tuổi dậy thì.

4. Yếu tố nguy cơ

Không giống như nhiều bệnh ung thư ở người lớn, các yếu tố nguy cơ liên quan đến lối sống (chẳng hạn như hút thuốc) không ảnh hưởng đến nguy cơ bị ung thư của trẻ. Một vài yếu tố môi trường, chẳng hạn như tiếp xúc với bức xạ có liên quan đến nguy cơ ung thư ở trẻ em. Tuy nhiên trong nhiều trường hợp, tiếp xúc với bức xạ là không thể tránh khỏi, ví dụ như chụp X quang, CT chẩn đoán.

Rất hiếm khi một đứa trẻ nhận gen di truyền mắc một loại ung thư nào đó từ cha mẹ. Trong những trường hợp như vậy, các bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật phòng ngừa trước khi ung thư có cơ hội phát triển.

5. Sàng lọc ung thư ở trẻ em

Đối với trẻ em sàng lọc để phát hiện sớm ung thư trẻ em không như người lớn. Ung thư ở trẻ em ít gặp và không có xét nghiệm sàng lọc rộng rãi. Đối với một số trẻ em có khả năng phát triển một loại ung thư cụ thể cao hơn do di truyền từ cha mẹ. Những trẻ này có thể cần kiểm tra sức khỏe thường xuyên, cẩn thận bao gồm các xét nghiệm đặc biệt để tìm các dấu hiệu sớm của bệnh ung thư.

6. Điều trị

Điều trị hiện nay chủ yếu vẫn là kết hợp các phương pháp phẫu thuật, xạ trị và hóa chất. Việc lựa chọn phương pháp nào dựa vào loại bệnh, giai đoạn bệnh, thể giải phẫu bệnh. Với các biện pháp điều trị tích cực hiện nay, tỷ lệ sống thêm sau 5 năm của bệnh là khá cao: Bạch cầu cấp 83%, Hodgkin 95,9%, u lympho không Hodgkin 81,2%,…

7. Kết luận

Tóm lại, rất khó để có thể phòng ngừa ung thư ở trẻ em. Với ung thư nói chung đặc biệt là ung thư trẻ em, việc phát hiện sớm là vô cùng quan trọng. Việc này giúp cho chúng ta điều trị mang lại hiệu quả cao, nhiều bệnh nhân có thể chữa khỏi khỏi hoàn toàn, tăng cơ hội sống cho trẻ.